سینمای کودک و نوجوان ایران، طی چند دهه، آثار ماندگاری به جا گذاشته است که نه‌تنها در جشنواره‌های داخلی و بین‌المللی جوایز متعددی کسب کرده‌اند، بلکه نسل‌های مختلفی از کودکان ایرانی را تحت تأثیر قرار داده‌اند. در زیر به برخی از برترین این آثار اشاره می‌کنیم که هر یک از جنبه‌ای خاص و منحصربه‌فرد، مخاطبان خود را مجذوب ساخته‌اند. در ادامه مروری داریم بر بهترین فیلم های کودک و نوجوان ایرانی:
مدرسه موش‌ها (۱۳۶۴)
این فیلم که در دهه شصت ساخته شد، یک اثر کلاسیک در سینمای کودک ایران به حساب می‌آید. قصه‌ی موش‌های بازیگوش و مدرسه‌شان، نه‌تنها کودکان آن دوران را شیفته خود کرد، بلکه امروز نیز یادآور خاطرات دوران کودکی برای بسیاری از بزرگسالان است. این اثر به کارگردانی مرضیه برومند، پیام‌هایی از دوستی، همکاری، و رعایت قانون را به مخاطبان خود منتقل می‌کند.
این اثر کلاسیک به کارگردانی مرضیه برومند، با داستانی ساده از ماجراهای روزانه موش‌های کوچک در مدرسه، پیام‌هایی از دوستی و احترام به قوانین را به زیبایی منتقل می‌کند. به تصویر کشیدن روابط کودکانه و استفاده از عروسک‌های جذاب، باعث شد تا این فیلم همچنان محبوب بماند.
کلاه‌قرمزی و پسرخاله (۱۳۷۳)
کلاه‌قرمزی و پسرخاله یکی از مشهورترین شخصیت‌های کودکانه ایران است. این فیلم به کارگردانی ایرج طهماسب و حمید جبلی، ماجراهای طنزآمیز و در عین حال آموزنده‌ای را به تصویر می‌کشد. این اثر، با تکیه بر شخصیت‌های ساده اما دوست‌داشتنی، توانسته است فضایی دلنشین و جذاب را برای تماشاچیان کوچک و بزرگ فراهم آورد.
این فیلم طنزآمیز، توانست محبوبیت گسترده‌ای پیدا کند. شخصیت‌های کلاه‌قرمزی و پسرخاله با خلاقیت و لحظات شاد خود، اثری ماندگار در سینمای کودک ایران خلق کرده‌اند. فیلم پیام‌هایی از همکاری و دوستی را در قالب کمدی به مخاطب ارائه می‌دهد.
بچه‌های آسمان (۱۳۷۵)
ساخته مجید مجیدی، فیلم بچه‌های آسمان، داستانی ساده و احساسی از زندگی یک پسر و خواهرش در دل تهران است. این فیلم که با ظرافت‌های خاصی ساخته شده است، فراتر از مرزهای ایران مورد تحسین قرار گرفت و نامزد اسکار بهترین فیلم خارجی شد. قصه‌ی همدلی، عشق به خانواده و پشتکار کودکان از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این اثر است.
این اثر برجسته از مجید مجیدی، روایت‌گر داستان ساده و عمیقی از عشق و همدلی بین خواهر و برادر است. بچه‌های آسمان با واقع‌گرایی و احساسات صادقانه‌اش توانست در دل مخاطبان جای بگیرد و به‌عنوان یکی از فیلم‌های مهم سینمای کودک شناخته شود.
خانه دوست کجاست؟ (۱۳۶۶)
این فیلم به کارگردانی عباس کیارستمی، یکی از آثار فاخر سینمای کودک ایران به شمار می‌آید. قصه‌ی پسر کوچکی که در پی بازگرداندن دفتر مشق دوستش است، در عین سادگی، مفاهیم عمیق انسانی از دوستی و احساس مسئولیت را به تصویر می‌کشد. این اثر همچنان به‌عنوان یکی از ماندگارترین فیلم‌های سینمای ایران شناخته می‌شود.
فیلم عباس کیارستمی، با روایت ماجراجویی ساده یک پسر در جستجوی خانه دوستش، تماشاگر را به تأمل درباره ارزش‌های دوستی و مسئولیت‌پذیری دعوت می‌کند. این فیلم با تصویرسازی طبیعت بکر و روایت مینیمالیستی، تجربه‌ای متفاوت و جذاب را برای کودکان و بزرگسالان فراهم کرده است.
شهر موش‌ها ۲ (۱۳۹۳)
نسخه‌ی جدید شهر موش‌ها با عنوان “شهر موش‌ها ۲” نیز توانست با موفقیت تماشاگران جدید را به سینما بکشاند. این اثر، با به‌روز کردن شخصیت‌ها و تکنیک‌های سینمایی، توانست یک بار دیگر خاطرات دهه شصتی‌ها را زنده کند و پیام‌هایی از دوستی و همبستگی را به نسل جدید انتقال دهد.
مریم و میتیل (۱۳۶۹)
این فیلم به کارگردانی فتحعلی اویسی، قصه‌ای فانتزی درباره دو دختر به نام‌های مریم و میتیل است. داستان پرماجرای این فیلم در دنیایی خیالی می‌گذرد و تلاش‌های قهرمانان داستان برای نجات دوستانشان از چنگال نیروهای شر، جذابیت خاصی به آن بخشیده است. مریم و میتیل، به خوبی به ارزش دوستی و شجاعت پرداخته است.
پاتال و آرزوهای کوچک (۱۳۶۸)
به کارگردانی مسعود کرامتی، این فیلم داستان پسرکی است که با موجودی جادویی به نام پاتال آشنا می‌شود و آرزوهایش را تجربه می‌کند. فضای فانتزی و جذاب این فیلم، باعث شد تا مخاطبان زیادی جذب آن شوند. فیلم به کودکان یاد می‌دهد که تحقق آرزوها، گاه به مسئولیت‌های زیادی نیاز دارد.
سفر جادویی (۱۳۶۹)
این فیلم به کارگردانی ابوالحسن داوودی، داستان کودک کنجکاوی را روایت می‌کند که به دنیای جادویی سفر می‌کند. ترکیب جلوه‌های ویژه و داستانی مهیج، “سفر جادویی” را به یکی از آثار خاطره‌انگیز سینمای کودک تبدیل کرده است. این فیلم به کودکان یاد می‌دهد که باید همواره به کنجکاوی‌هایشان پاسخ دهند و از آن‌ها بیاموزند.
آهوی پیشونی سفید (۱۳۹۰)
این فیلم به کارگردانی سیدجواد هاشمی، داستان آهویی را روایت می‌کند که درگیر ماجراهای مختلفی در جنگل می‌شود. با فضاسازی شاد و شخصیت‌های بامزه، فیلم مخاطبان زیادی را به سینما کشاند. این اثر با پیام‌هایی از دوستی، حفاظت از طبیعت و مبارزه با ظلم، جایگاه ویژه‌ای در سینمای کودک ایران به دست آورده است.
گلنار (۱۳۶۷)
این فیلم به کارگردانی کامبوزیا پرتوی، قصه دختری به نام گلنار را روایت می‌کند که با کمک حیوانات جنگل از دست دزدان فرار می‌کند. داستان پر از ماجراجویی و فضای بومی و شیرین آن، باعث شده که گلنار همچنان محبوب کودکان باشد. فیلم بر ارزش دوستی و همدلی تأکید دارد و احساسات کودکان را درگیر می‌کند.
دزد عروسک‌ها (۱۳۶۸)
این فیلم به کارگردانی محمدرضا هنرمند، داستان دختر کوچکی را روایت می‌کند که عروسک‌هایش به دست دزدها افتاده‌اند و او با کمک دوستانش به دنبال بازگرداندن آنهاست. این اثر، با فضایی خیالی و صحنه‌های پرهیجان، مخاطب را به دنیای کودکانه‌ای پر از دوستی و شجاعت می‌برد.
الو الو من جوجوام (۱۳۷۳)
این فیلم به کارگردانی مرضیه برومند، با ترکیب دنیای تخیلی و شخصیت‌های جذاب عروسکی، ماجرای کودکانه‌ای را به تصویر می‌کشد. داستان درباره دختری است که با موجودات عجیب‌وغریبی درگیر می‌شود و از طریق ماجراهای مختلف با ارزش‌هایی همچون دوستی و همکاری آشنا می‌شود. الو الو من جوجوام از آثار پرطرفدار کودکان در دهه هفتاد است.
خواهران غریب (۱۳۷۴)
این فیلم به کارگردانی کیومرث پوراحمد، داستان دو خواهر دوقلو را روایت می‌کند که به‌طور اتفاقی یکدیگر را پیدا می‌کنند و سعی می‌کنند والدینشان را دوباره به هم برگردانند. این فیلم بر اساس داستانی خارجی ساخته شده اما با فضاسازی ایرانی، اثری دلنشین و ماندگار شده است که ارزش‌های خانوادگی را به زیبایی به نمایش می‌گذارد.
این آثار، با توجه به تنوع و خلاقیت در داستان‌ها و پیام‌های آموزنده، همچنان جایگاه ویژه‌ای در تاریخ سینمای کودک و نوجوان ایران دارند و بسیاری از آن‌ها هنوز در قلب کودکان و بزرگسالان زنده‌اند.