انتخاب نماینده ایران در اسکار برای اهالی سینما اتفاقی مهم است، فیلمی که می‌تواند نماینده‌ای مناسب و یا نامناسب برای سینمای ایران و تفکرش باشد.
شاید اسکار برای فیلم‌سازان و حتی علاقه‌مندان به حوزه سینما به‌مثابه یک جام‌جهانی در حوزه هنر باشد، فستیوالی که تمامی کشورهای دارای سینمای شاخص در هر دوره دغدغه شرکت در آن‌را دارند. ایران هم از این موضوع مستثنی نبوده و چالش‌هایی را در هر دوره برای معرفی کمیته انتخاب نماینده ایران در این آکادمی گذرانده است.
حالا امسال کمیته انتخاب نماینده ایران در آکادمی اسکار ۲۰۲۴ در بنیاد سینمایی فارابی از میان سه فیلم نهایی «ملاقات خصوصی» به کارگردانی امید شمس، «نگهبان شب» ساخته رضا میرکریمی و «شهرک» از ساخته‌های علی حضرتی، فیلم رضا میرکریمی را برای نمایندگی ایران در اسکار انتخاب کردند.
قطعا از میان ۳ نامزد نهایی «نگهبان شب» بهترین انتخاب است، حتی حضور سینمایی «شهرک» در این لیست قابل توجه است چراکه شاید حتی ویژگی‌های حداقلی یک فیلم خوب را هم نداشته باشد.
«نگهبان شب» خود سینما است، فیلمی که در فضای آشفته مفهومی در سینمای بدنه ایران تلاش دارد تا اثری شریف را ارائه بدهد. اگر معتقد باشیم آثاری چون «فسیل» برای احیا گیشه و رونق سینما لازم و مناسب است، قطعا آثاری همچون «نگهبان شب» هم برای زنده نگه داشتن سینما معناگرا لازم و ضروری است.
«نگهبان شب» در چهلمین جشنواره فیلم فجر نامزد دریافت ۹ سیمرغ بلورین شد و توانست برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی و دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شود.
سید آریا قریشی منتقد سینما در رابطه با این فیلم گفته است: «رضا میرکریمی در تازه‌ترین ساخته‌اش به‌سراغ الگوی تکراری ورود یک شخصیت سادۀ روستایی به شهر و مواجهه‌اش با بحران‌هایی ناشناخته رفته است. این خط داستانی، به‌سرعت دو خطر را برای فیلمنامه‌نویس و کارگردان ایجاد می‌کند: یکی این‌که به دام چرک و کثیف نمایاندن همه‌چیز بیفتد و دوم این که همه‌چیز را به مضامین تکرار شده‌ای چون اختلاف طبقاتی محدود کرده و اهمیت پرداختن به فردیت شخصیت‌ها را نادیده بگیرد. خوشبختانه فیلم نگهبان شب از هر دو دام فرار می‌کند. فیلم از اجرای تمیز و «سینمایی» میرکریمی بهره‌مند است؛ اجرایی که به قطع کلوزآپ‌های شخصیت‌ها به یکدیگر بسنده نمی‌کند و فضای آن محدوده را برای ما می‌سازد. همچنین میرکریمی سعی کرده به شخصیت‌ها عمق بخشیده و از ساخت تیپ‌های عمومی خودداری کند.»
همچنین علی سیف‌الهی دیگر منتقد سینما بیان کرد: «نگهبان شب می‌توانست شبیه فیلم‌های دیگری از انبوه درام‌های اجتماعی سینمای ایران باشد. به مصالح داستانی فیلم نگاه کنید؛ یک کارگر فقیر و معصوم، یک خانواده از پایین‌ترین طبقه‌های اجتماعی، یک پیرمرد که دچار فراموشی می‌شود، یک دختر کم‌شنوا، یک زن که با سه بچه از همسر معتادش جدا شده، یک پسر و برادر غایب که مرگش به یک تراژدی بزرگ برای خانواده‌اش بدل شده و یک پیمانکار که به وعده‌اش برای ساخت خانه معلم‌ها عمل نکرده و به شبکه‌ای از طبقه ثروتمند و قدرتمند جامعه دسترسی دارد. «نگهبان شب» با ترکیبی از این مصالح داستانی و شخصیت‌ها می‌تواند قصه‌ای از کنتراست شدید زندگی‌های مردم پایین‌دست و بالادست جامعه بسازد، اما همه این مایه‌های تماتیک در «نگهبان شب» هست و نیست. همه‌شان در لایه‌های مختلف فیلم رقیق شده‌اند و ترکیبی دل‌پذیر و تامل‌برانگیز ساخته‌اند.»
سال گذشته تاخیر اعلام نام نماینده ایران در اسکار ۲۰۲۳ خبرساز شده بود و در نهایت سینمایی «جنگ جهانی سوم» ساخته هومن سیدی وارد این رقابت‌ها شد، البته این انتخاب برای سینمایی توفیقی نداشت و جایزه‌ای به این فیلم نرسید.
سال قبل از آن و در اسکار ۲۰۲۲ هم سینمایی «قهرمان» به کارگردانی اصغر فرهادی راهی این جشنواره شد، این فیلم هم بر خلاف گمانه‌زنی رسانه‌ها و پخش فیلم چند دقیقه تشویق در زمان اکران، «قهرمان» هم در لیست نهایی نامزدهای بهترین فیلم بین‌المللی وجود نداشت.
به‌نظر می‌رسد امسال فارغ از موفقیت و یا عدم موفقیت فیلم میرکریمی در اسکار، اثری شایسته تفکر سینمای ایران به آکادمی اسکار ارسال شده است.