سینمای کودک و نوجوان سالها است که از دوران اوج خود فاصله گرفته و مدتهاست که دیگر اثر شاخص و ماندگاری در این گونه تولید نشده است. سینمای جهان و در راس آن هالیوود، که قطب تجاری صنعت سینما به شمار میرود، به موازات تولید فیلمهای متنوع در ژانرهای گوناگون، توجه فراوانی به فیلمهای کودک و نوجوان داشته و هرسال تعداد زیادی فیلم آن هم با خلاقیتهایی ویژه نظیر بهره گرفتن از قاعده مولتی ژانر تولید میکنند. در سینمای ایران اما رویهای ساختارمند که دارای برنامهای پیوسته و بلند مدت باشد وجود ندارد. نتیجه آن است که در نبود حمایتهای موثر از جانب نهادهای متولی سینما، تعداد فیلمهای مختص به کودکان و نوجوانان کاهش چشم گیری داشته است. از طرفی هنگامی که با نگاهی واقع بینانه شرایط تولید آثار مختلف را رصد میکنیم اینطور برداشت میشود که رشد سینمای انیمیشن را نمیتوان به پویایی فیلمهای کودک مرتبط دانست. چرا که در سالهای اخیر با اقبال جوانان علاقه مند و مستعد به این گونه پرطرفدار سینمایی، آثار مختلفی ساخته شدهاند که در پروسه تولید آنها هیچ گونه برنامه ریزی کلانی وجود نداشته و به ثمر رسیدن این پروژهها مرهون سماجت و پیگیری عوامل این فیلمها بوده است.
همچنین چند روز پیش، فراخوان سی و پنجمین جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان منتشر شد. رویدادی که در سال های اخیر بحثها و حاشیههای فراوانی پیرامون آن وجود داشته است. رویدادی که کیفیت پایین بسیاری از آثار شرکت داده شده در آن، چند سالی است که طریق از رسانههای محتلف به گوش میرسد. شاید به همین دلیل باشد که بنیاد سینمایی فارابی تصمیم گرفته است تا با برگزاری طرحی ویژه به دنبال ساخت آثاری برای کودکان و نوجوانان باشد.
در روزهای پایانی سال گذشته بود که این نهاد سینمایی، از تشکیل صندوقی با نام «پروانه» خبر داد و در پی آن دستورالعمل و ساز و کار اجرایی این صندوق در بخشهای پیش تولید، تولید و پسا تولید اعلام شد.
این صندوق در بخش پیش تولید با خرید مالکیت طرحها و قرارداد نگارش فیلمنامه تا سقف دویست و پنجاه میلیون تومان، از طرحها حمایت خواهد کرد و در بخش تولید با مشارکت و سرمایه گذاری در تولید آثار حداکثر تا پنجاه درصد مشارکت، تا سقف ده میلیارد تومان در کنار تهیه کنندگان و کارگردانان خواهد بود. همچنین در پسا تولید نیز اموری مانند تدوین، صداگذاری، موسیقی، اصلاح رنگ و نور، لابراتوار و… تا سقف پانصد میلیون تومان تسهیل خواهد کرد.
طبق اعلام بنیاد سینمایی فارابی، طرحها و فیلمنامههایی که شامل مضمونهای بحران هویت به ویژه در نوجوانان، خودباوری، میهن دوستی و ترویج ارزشهای اخلاقی و مذهبی، خانواده محوری با محوریت احترام فرزندان و والدین و ترسیم ریز رفتارها و سبک زندگی اسلامی – ایرانی، قانونگرایی با محوریت پاسداشت و احترام به قوانین، امید، شادی و نشاط اجتماعی کودکان و نوجوانان و مسئولیت پذیری، سخت کوشی و پرهیز از تنبلی و راحت طلبی باشند مورد توجه ویژهای از سوی صندوق حمایت از فیلمهای کودکان و نوجوانان قرار میگیرند.
با پایان زمان اعلام شده برای این فراخوان، بیش از صد طرح سینمایی در سامانه در نظر گرفته شده به ثبت رسیدهاند و اکنون کارشناسان سینمایی در حال بررسی این آثار هستن و باید دید این اقدام تا چه اندازه می تواند باعث تولید آثار جذاب و چشم گیر برای کودکان و نوجوانان شود.
بررسی وضعیت اکران در سالهای اخیر نشان داده است که اگر اثری شاخص در سینمای کودک و نوجوان تولید شود، می تواند اکران موفقی را تجربه کند چراکه این روزها رفتن به سینما به عنوان یکی از کم هزینه و در دسترسترین تفریخات برای خانوادهها به شمار میآید.
در حال حاضر یک فیلم مختص کودکان و نوجوانان در سینماهای کشور به روی پرده است. «بابا سیبیلو» به کارگردانی ادوین خاچیکیان و تهیه کنندگی احمد احمدی فیلمی مفرح است که با حمایتهای بخش خصوصی به تولید رسیده است. ادوین خاچیکیان فرزند کارگردان فقید سینمای ایران، ساموئل خاجیکیان است. فیلمسازی که یک دوره طولانی، از دهه سی تا هفتاد به صورت مستمر در سینمای ایران فعالیت داشته است و به دلیل ساخت آثاری در فضای دلهره و وحشت به او لقب «هیچکاک سینمای ایران» داده شده بود. ادوین فرزند او اما راهی بسیار متفاوت را در پیش گرفته است و به عنوان اولین تجربه خود در فیلمسازی، فیلمی در ژانر کودک و نوجوان را کارگردانی کرده است و وجه مشترک او و پدرش تا به اینجا، علاقه به فعالیت در سینمای ژانر محور بوده است. «بابا سیبیلو» در آغاز اکرانش به دلیل دارا بودن تعداد کمی سالن آن هم در ساعاتی نامناسب، فروش چندانی نداشت. اما با افزایش تعداد سالنها، به تدریج به تعداد مخاطبانش افزوده شد و مورد استقبال تعداد بیشتری از سینما روها قرار گرفت. خاچیکیان تلاش کرده روایتگر قصه باشد تا علاوه بر مخاطبان کودک نوجوان، برای خانوادهها هم دارای جذابیت باشد. «بابا سیبیلو» فضایی فانتزی و موزیکال دارد و بازیگرانی چون بهاره رهنما ، امیرحسین صدیق ، رضا شفیعیجم ، رز رضوی ، پارسیا شکوری ، محمدطاها بهروزپور، یوسف صیادی ، علی کاظمی، عباس محبوب، اردشیر کاظمی و … در آن به ایفای نقش پرداختهاند.
«بابا سیبیلو» موقعیتهای فانتزی را در بستری رئالیستی وارد میکند و خلال آن لحظههایی جذاب پدید میآورد. طراحی لباس و صحنه این فیلم سرشار از المانها و رنگهای روشن و شاد است که مطابق با ظرفیت روایت داستانی این اثر طراحی شده است. ساموئل خاچیکیان به عنوان یک فیلمساز معتقد بود که در سینما، قصه جذاب در درجه اول اهمیت قرار دارد و باید بنای یک فیلم به گونهای طرح ریزی شود که اثر دارای جذابیت و کشش برای مخاطب باشد. درسی که فرزندش بسیار خوب از او آموخته است. «بابا سیبیلو» با طراحی موقعیتهایی جذاب و رویدادهایی پیش رونده سبب می شود مخاطب خسته نشده و او را تا انتها با خود همراه میکند. بدیهی است که کودکان و نوجوانان امروزی با نسلهای گذشته تفاوت هایی اساسی دارند و در بسیاری از موارد بسیار جلوتر از سن خود فکر و عمل میکنند. نکتهای که فیلمساز به آن توجه کرده و مطابق با شیوه زیست کودکان و نوجوانان امروزی و سطح فکری آن ها روایت داستانی خود را شکل داده است و به همین دلیل این اثر توانسته تا این اندازه مورد استقبال این نسل قرار بگیرد.
سال گذشته، سال نمایش و فروش بالای فیلمهای متناسب با کودکان و نوجوانان بود اما امسال در چینش فیلمها، کمتر به این مخاطب توجه شده است. با این وجود، با توجه به روند فروش فیلم، به نظر میرسد نمایش «بابا سیبیلو» در سینماها هم زمان با اکران اول فیلمهای تابستان ادامه داشته باشد.