«رضا خلیلی»، بنیانگذار نخستین اقامتگاه سنتی در شهر ورزنه، یکی از سوژه‌های مجموعه مستند «قهرمانان معمولی» است که داستان زندگی‌اش شب گذشته ۲۱ فروردین ماه در قالب مستند «پاریگ» روایت شد. در گفتگویی که در ادامه می‌خوانید، سعی کرده‌ایم با رضا خلیلی درباره مسیر طی شده‌اش صحبت کنیم.
وی ابتدا با اشاره به تجربه قبلی خود در مستند «سمفونی زاینده‌رود» بیان کرد: از روی علاقه شخصی درباره شهر ورزنه تحقیق و با استادان باستان‌شناسی و زمین‌شناسی همکاری کرده‌ام. عوامل تولید «قهرمانان معمولی»، به دنبال کسی بودند که در این منطقه کار موثری انجام داده باشد و یکی از دوستان، من را به ایشان معرفی کرده بود که بدین ترتیب با فاطمه حیدری و آژانس سو آشنا شدم.
خلیلی درباره سوددهی مالی بومگردی خود گفت: هرچند باید در هر فعالیتی، منافع مادی را هم در نظر گرفت اما کاری که ما انجام می‌دهیم، تا به حال سوددهی نداشته است. ما اولین سازمان مردم نهاد فعال در حوزه احیا تالاب گاوخونی در کشور بودیم که در سال ۹۴ با کمک مردم، لایروبی را آغاز و حریم تالاب را آزاد کردیم. همچنین باید بگویم من اولین اکوکمپ شهر ورزنه را تاسیس کرده‌ام.
یکی از سوژه‌های «قهرمانان معمولی» افزود: به یاد دارم زمانی که آن خانه را خریداری می‌کردم، همه این کار را مسخره می‌کردند و می‌گفتند افراد به مناطق خوش آب و هوا سفر می‌کند، نه کویر! چه کسی به اقامتگاه در کویر نیاز دارد؟! این کار ریسک بزرگی بود اما من با خود گفتم اگر کسی استقبال نکرد، در نهایت خانه را برای خود نگه می‌دارم.
مالک کمپ «پاریگ» یادآور شد: مهم است یک نفر شروع کند تا زیرساخت‌ها به تدریج فراهم شوند. بعد از ما ۱۲ بومگردی در این منطقه احداث شد و همچنین اولین هتل کاروانسرای شهر ورزنه در حال ساخت است. هرچند من اکنون به افرادی که برای احداث اقامتگاه بومگردی مشورت می‌گیرند، می‌گویم اکنون شرایط متفاوت است و راهنمایی‌شان می‌کنم که سرمایه‌شان را وارد این مسیر نکنند، مگر اینکه وضعیت تغییر کند و مردم بتوانند بیشتر سفر کنند.
وی درباره نقطه آغاز فعالیت‌های خود مطرح کرد: در سال‌های ابتدایی دهه هشتاد، که اسکان نوروزی مدارس نیز وجود نداشت، زوج عکاسی در مسیر سفرشان از مشهد به شیراز، به ورزنه رسیده و به دنبال مکانی برای استراحت بودند. من آنها را به خانه خودم بردم تا عکاسی کنند و مدتی بعد کتاب عکسشان را برای من ارسال کردند. بعد از آن هم در سال ۸۳ و جشنواره تالاب گاوخونی و کویر ورزنه، طی ۲ روز حدود ده‌هزار نفر از شهر ورزنه بازدید کردند که من راهنمای آنها بودم.
خلیلی افزود: پس از آن علاقه من به این کار بیشتر شد و به عنوان راهنمای گروه‌های دانش‌آموزی و گردشگری مشغول به فعالیت شدم. روزبه‌روز اطلاعات و تجربیاتم افزایش می‌یافت. همچنین در شهر اصفهان دوره دیدم، کارت راهنمای طبیعت‌گردی دریافت کردم و فعالیت سازمان مردم نهادمان را گسترش دادم.
این کارآفرین تاکید کرد: با توجه به پیش‌بینی گسترش بحران آب، حداقل یک گزینه برای نگه داشتن صنعت گردشگری باقی می‌ماند، و آن کویر است. من به آینده ورزنه خوش‌بین هستم. اینجا از شهر اصفهان دو ساعت فاصله دارد، بنابراین امکان سفر یک روزه وجود دارد. با توجه به بیماری‌های اعصاب و روان که در زندگی شهری ایجاد می‌شود، نیاز به اکوتراپی یا طبیعت‌درمانی افزایش می‌یابد.
وی ادامه داد: مکان‌هایی مثل کویر ورزنه می‌تواند گردشگران زیادی را برای درمان افسردگی یا روحیه‌بخشی جذب کند و این موضوع باعث اشتغال‌زایی نیز می‌شود. همچنین گردشگران خارجی بسیار استقبال می‌کنند. بارها با مسافرانی مواجه شده‌ام که در ابتدا تصمیم داشتند یک شب در ورزنه بمانند، اما آن‌قدر کویر آرامش‌بخش بوده است که چند شب مانده‌اند.
سوژه مستند «قهرمانان معمولی» وظیفه مسئولان را حمایت، ایجاد زیرساخت و اطلاع‌رسانی دانست و اظهار کرد: دو سال کرونا باعث ورشکستگی این صنعت شد. چرخه صنعت گردشگری، هتل‌داران، آژانس‌های مسافرتی، رستوران‌ها و… به سختی ادامه می‌دهند. باید به هر طریقی که ممکن است این صنعت را زنده نگه داشت. یکی از مشکلات ما این است که دیگر گردشگر خارجی نمی‌آید. این موضوع باعث می‌شود بسیاری از مشاغل تعطیل شوند. چراکه گردشگر خارجی ده‌ها برابر گردشگر ایرانی آورده اقتصادی داشت؛ گردشگر ایرانی، تنها محدود به روز‌های تعطیل و آخر هفته است، درحالی که گردشگر خارجی نیازهای بیشتری مثل ماشین، اقامتگاه، غذا، راهنما و… داشت و وسط هفته را هم تامین می‌کرد.
وی در پایان گفت: مسئولان با اطلاع‌رسانی باید ایران را به عنوان مقصد سفرهای ارزان به جهان معرفی کنند، مانند ترکیه که به این عنوان معروف است.
«قهرمانان معمولی» به کارگردانی مجتبی حیدری، مهدی رشوند و زهرا استادزاده روایتی مستند از زندگی افرادی‌ست که نقش خود را در بهبود وضعیت جامعه پیدا کرده‌اند.
این اثر که محصول مرکز مستند سوره و مجری طرح آن آژانس مستند سو است، در ایام ماه مبارک رمضان ۱۴۰۲ هرشب ساعت ۱۹ روی آنتن شبکه مستند می‌رود.
