در حالی روز گذشته و مطابق با ابلاغ شورای صنفی نمایش پنج فیلم «موسی کلیم‌الله» به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا، «کوکتل مولوتف» به کارگردانی حسین دوماری، «پیشمرگ» به کارگردانی علی غفاری، «عینک قرمز» به کارگردانی حسین مهکام و «رها» به کارگردانی حسام فرهمند که به‌عنوان نخستین فیلم‌های اکران شده در سال ۱۴۰۴ از روز دوشنبه ۳۱ تیرماه به اکران عمومی خود در سینماهای کشور پایان می‌دهند که با توجه به تنوع ژانری طی ۱۷۵ روز اکران هیچ‌کدام از فیلم حتی نتوانستند آمار مخاطبانشان را به ۱ میلیون نفر برسانند وضعیتی که با توجه به سایر فیلم‌های اکران شد باید عنوان کرد که سه‌ماهه نخست سال سینماهای سراسر کشور تنها میزبان ۷ میلیون نفر بودند.
این در حالی است که وضعیت فیلم‌های موسوم به اکران نوروزی در مقایسه با همین بازه زمانی در سال گذشته آن‌چنان‌که انتظار می‌رفت در جذب مخاطب موفقیت‌آمیز نیست. البته که عدم موفقیت را نمی‌توان شکست در اکران دانست ولی همان‌طور که بیان شد و با توجه به میزبانی از ده میلیون مخاطب در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۳ انتظار می‌رفت که آثار اکران شده در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ نیز در همین محدوده باشد اما با توجه به آمار احصا شده با بیش از ۷ میلیون مخاطب شاهد افت ۳ میلیون نفری در نخستین فصل اکران در سینما هستیم. صدالبته که افزایش قیمت بلیت، وقوع جنگ و شرایط نامساعد اقتصادی و هم‌زمانی ماه مبارک رمضان و عید نوروز به‌خصوص فرارسیدن شب‌های قدر در تعطیلات نوروز را می‌بایست از عمده دلایل کاهش مخاطب در سال جاری برشمرد. ولی آنچه مشخص است متر و ملاک موفقیت‌آمیز بودن اکران را نه در بازه‌های مختلف بلکه در پایان سال باید مورد سنجه قرار بگیرند اما تحلیل و بررسی بازهای مختلف و احصا وضعیت و داده‌های موجود می‌تواند در تصمیم‌سازی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها برای رسیدن به وضعیت ایدئال یک‌ساله بسیار مهم و مؤثر باشد.
اما فارغ از سایر فیلم‌ها که همچنان در اکران هستند پنج فیلمی که از روز دوشنبه جای خود را به آثار جدیدی می‌دهند همان‌طور که بیان شد از وضعیت نه‌چندان مناسبی در جذب مخاطب برخوردار بودند هر پنج فیلم در حال تغییر به‌غیراز موسی کلیم‌الله در ۱۷۵ روز اکران نه‌تنها زیر یک‌میلیون مخاطب را میزبانی کردند که به حوالی این حدنصاب نرسیدند، عینک قرمز با ۶ هزار مخاطب، پیشمرگ با ۲۷۸ هزار مخاطب و رها با ۴۱۳ هزار مخاطب وضعیتی به‌مراتب بغرنج‌تر از موسی و کوکتل مولوتف را کسب کردند و عملاً باید اذعان کرد این سه فیلم در اکران عمومی رسماً شکست خوردند. فیلم‌هایی که حداقل دو مورد آن انصافاً از سطح کیفی مناسبی برخوردار بودند اما به دلایل مختلف که می‌توان مهم‌ترین آن را عدم اطلاع‌رسانی و تبلیغات درست و حرفه‌ای دانست در اکران نوروزی و سه‌ماهه نخست دچار شکست شدند.
امام موسی کلیم‌الله در حالی تا روز یکشنبه ۳۰ تیرماه با ۲۸ هزار سانس، ۶۸۱ سالن میزبان ۹۲۷ هزار و ۵۲۷ مخاطب شد که اساساً نام حاتمی کیا کافی بود تا مخاطبان و علاقه‌مندان را به سینما بکشانند، موسی در فهرست مخاطبان آثار دو دهه گذشته ابراهیم حاتمی کیا رتبه چهارم را دارد، فهرستی که به‌وقت شام با یک‌میلیون ۶۰۰ هزار مخاطب در صدر آن قرار دارد و دعوت با یک‌میلیون ۲۰۰، بادیگارد با یک‌میلیون ۱۰۰ فیلم‌های بعدی آن هستند. ارتفاع پست با هشت‌صد هزار، به نام پدر با شش‌صد هزار، چ با ۴۰۰ هزار و به رنگ ارغوان با ۳۰۰ هزار نیز رتبه‌های پنجم تا هشتم فیلم‌های دو دهه گذشته این فیلم‌ساز سینمای ایران را شامل می‌شود؛ بنابراین و با توجه به آمار موجود اساساً حاتمی کیا فیلم‌سازی است که در بازه ذکرشده هرگز بیش از ۲ میلیون مخاطب نداشته و کاملاً قابل پیش‌بینی بود که موسی نیز در بهترین حالت ممکن چیزی شبیه به آثار میانی او از حیث مخاطب برسد.
حسین دوماری هم باتجربه ساخت دو فیلم بلند یادگار جنوب و جاندار از حیث مخاطب در وضعیت پایین‌تری به نسبت حاتمی کیا قرار دارد او با فیلم‌های جاندار با ۲۹۰ هزار مخاطب و یادگار جنوب با ۲۱۰ هزار مخاطب پا به عرصه اکران سومین اثر بلند خود گذاشت. فیلمی که برخلاف دو اثر قبلی‌اش که در جشنواره‌های فجر بسیار خوش درخشیدن با موضوعی کمدی سعی کرد در جذب مخاطب موفق‌تر عمل کند. صدالبته که کوکتل مولوتف با ۸۰۰ هزار مخاطب در کارنامه کاری دوماری یک رکورد به شمار می‌رود ولی با توجه به ژانر کمدی، کیفیت و سوژه خوب و بازیگران مطرح انتظاری بیش از آن می‌رفت به‌خصوص که این فیلم در اکران نوروزی روی پرده‌ها رفت.
اما حسام فرهمند که فیلم رها نخستین اثر سینمایی‌اش به شمار می‌رود را باید ازجمله فیلم‌سازانی دانست که از بدنه سینما و پله‌پله وارد عرصه کارگردانی شده است او گرچه تا پیش از رها در مقام کارگردانی اثری تولید نکرده است اما به‌عنوان دستیار کارگردان در فیلم‌هایی حضورداشته است که می‌توان آن‌ها را جزو بهترین فیلم‌های سینمای ایران دانست از خواهران غریب گرفته تا شب یلدا. درهرصورت جذب ۴۱۳ هزار مخاطب برای فیلم‌ساز اولی شاید شروع خوبی باشد اما نباید فراموش کرد که فرهمند باتجربه بسیار ارزشمند خود در سینمای ایران و به‌خصوص حضور سعید خانی به‌عنوان تهیه‌کننده و بازیگران مطرح و سرشناس انتظار بیشتری را برای جذب مخاطب به وجود آورده بود اما نکته مهم جانمایی چنینی فیلمی حداقل در بازهای غیر از اکران نوروزی شاید می‌توانست سرنوشتی بهتر را رقم بزند.
اما علی غفاری نیز با فیلم پیشمرگ وضعیت چندان بهتری را به نسبت رها نداشته است البته که غفاری تنها فیلم پرمخاطبش به دهه هفتاد بازمی‌گردد فیلم شاهرگ با ۷۰۰ هزار مخاطب ولی فیلم‌های چون استرداد، چراغ‌قرمز، ابو زینب و تک‌تیرانداز نیز آن‌چنان‌که بایدوشاید در اکران موفق به جذب مخاطب نشدند البته که تک‌تیرانداز به دلیل همه‌گیری کرونا بدون اکران عمومی در سینما سر از تلویزیون درآورد و آنجا پخش شد.
حسین مهکام هم با عینک قرمز با حدود ۶ هزار مخاطب را باید بازنده اصلی اکران نوروز دانست.
اما آنچه مشخص است با برسی ساده می‌توانست در انتخاب آثار اکران شده در سه‌ماهه نخست دقت بیشتری به خرج داد زیرا با توجه به تجربه و سابقه فیلم‌سازانی که آثارشان به روی پرده رفت کاملاً دور از ذهن نبود که این فیلم‌ها چندان در اکران و جذب مخاطب با احترام به سطح و کیفیتشان موقف نخواهند شد. حال باید منتظر ماند و فیلم‌های جایگزین را به نظاره نشست و دید آیا کسری سه میلیون مخاطب در فصل جدید اکران سینماها جبران خواهد شد یا خیر.
