در قسمت قبلی گفت‌وگو با هاشم میرزاخانی مدیرعامل مؤسسه سینما شهر در رابطه با افزایش کیفیت پخش و آثار سینمایی صحبت کردیم، تاریخچه تشکیل سینماشهر گفته شد و تلاش‌هایش برای ایجاد بستر مناسب درزیرساخت سینما توضیح داده شد.
در مقابل وجود بیش از 160 شهر پرجمعیت فاقد سینما هم نکته تلخی بود که از سوی متولی ایجاد زیرساخت و تشکیلات فنی سینما مطرح شد، در ادامه میرزاخانی از راهکارهایی که برای ایجاد سینما در این شهرها در حال انجام بود سخن گفت.
علاوه‌بر این موارد می‌توان گفت که توعه زیرساخت سنیما می‌تواند میزان مخاطب آن را نیز افزایش دهد، شکل پخش فیلم به مناطق دوردست، تسهیل در بلیت فروشی و ترغیب مخاطبان خاموش سینمای ایران می‌تواند کمک بزرگی در این راستا داشته باشد.
در این قسمت هاشم میرزاخانی از سختی‌های سینماشهر در مقابله با انحصارگرایی در تامین تجهیزات سنیما برای کاهش هزینه آن سخن گفت، تدابیر سینماشهر برای افزایش مخاطب و توسعه بازار سینما نیز بخش بعدی این گفت‌وگو است.
بخش دوم مصاحبه با هاشم میرزاخانی را در ادامه می‌خوانید.
فارس: اقدامات بسیاری برای افزایش مخاطب سینما انجام شده تا تعداد این مخاطب افزایش پیدا کند، این اتفاق هم امروز به ثمر نشسته و مخاطب نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، چه اقداماتی برای این اتفاق انجام شده است؟
اگر امروز مخاطب سینما به 19 میلیون نفر رسیده قطعا به دلیل جمیع چند اتفاق و چند مولفه مختلف است وگرنه مطابق با پژوهشی که انجام شده ما بیش از یک میلیون نفر مخاطب خاص برای سینما نداریم و این یعنی شکست در فرآیند جذب مخاطب، ساخت سینما کنار مال‌ها باعث می‌شود جامعه‌ی مخاطب خانوادگی سینما را جذب کنید، حالا محتوا هم یک بحث مجزایی است که آن هم به این روند کمک می‌کند.
فارس: به‌عنوان متولی زیرساخت و تجهیزات سینمای ایران، مهم‌ترین دغدغه‌ای که دارید چیست؟ برای ساخت سینما تا چه میزان از تجهیزات ساخت داخل استفاده می‌کنید؟
بخشی از کارهای عمرانی مثل تجهیرات آکوستیک، تامین کفپوش، سقف، صندلی و اقدامات اینچنینی در داخل کشور انجام شده و شرکت‌های داخلی درخصوص تولید این اقلام سینما اقدامات خوبی انجام داده‌اند و ما هم حمایت می‌کنیم.
فارس: این اقلام با نمونه خارجی‌اش قابل رقابت است؟
می‌شود گفت آنقدر مقرون به صرفه‌تر و قابل رقابت هستند که عمده مکان‌هایی که امروز در حال تجهیز هستند از این اقلام ایرانی استفاده می‌کنند.
فارس: مهم‌ترین دغدغه‌ای که از میان موارد پیش رو دارید کدام است؟
بودجه، تجهیزات سینمایی و شرایط سینماها در سراسر کشور همه جزئی از دغدغه‌های مهم سینماشهر است، اما ما در اکوسیستم کاری، معتقدیم که داشتن یک سینما در شهری که 150 تا 200 هزار نفر جمعیت دارد، یک لزوم جدی است و حق مردم این شهرها است، این دغدغه‌ای است که امروز به سمت آن رفتیم و تلاش می‌کنیم که شهرهای فاقد سینما، مجهز به سالن سینما بشوند و این موضوع جزء اولویت‌های جدی ما است. ولی از صمیم قلب می‌گویم ای کاش روزی کیفیت نمایش و صوت سینماهای کشورمان در حد استاندارد جهانی شود.
فارس: سینما در ایران تا چه زمانی به این مرحله می‌رسد؟ اصلا زمانی را برای تحقق این هدف مشخص کرده‌اید؟
برای رسیدن به این هدف هزاران میلیارد تومان بودجه لازم است. الان باتوجه به اینکه تمامی امکانات اکران از پروژکتور گرفته تا امکانات صدا و پرده نمایش همه تولید خارج از کشور بوده و وارداتی است و برای اینکه به کیفیت «Dسینما» و کیفیت صوت دالبی که لذت نشستن در یک فضای حرفه‌ای سینمایی را داشته باشیم برسیم نیازمند هزینه‌کرد بسیار بالایی هستیم.
فارس: الان در کشور چند پرژکتور لامپی و چند پرژکتور لیزری داریم؟ شاید یکی از دغدغه‌ها تبدیل پرژکتورهای لامپی به لیزری باشد.
ما در کشورمان در هنگام تولید تا کیفیت 4k را پوشش می‌دهیم ولی در اصل کیفیت پخش اکثر سینماها FULL HD است. در کل کشور کیفیت «Dسینما» زیر40 پرده است و آنهاهم آنقدر هزینه بالایی دارند که صرف ندارد و حتی نیمی از این پروژکتورها هم لامپی است و از عمرشان بالای 10 سال است که گذشته.
اگر همین امروز بخواهیم یک پروژکتور با کیفیت، دیجیتال و لیزری را برای سینماها تامین کنیم باید برای هر پروژکتور بنابر اندازه سالن چیزی حدود 1.5 تا 2.5 میلیارد تومان هزینه کنیم، این را به کل کشور تعمیم بدهید عدد بزرگی خواهد شد.
فارس: یعنی از ۸۲۰ عددی که به‌عنوان تعداد سینماهای کشور گفتید، ۷۶۰ سینما کیفیت مطلوب ندارد؟!
بله ۷۶۰ سینما کیفیت E دارند که از این تعداد فکر می‌کنم شاید حدود ۲۰۰ پرژکتور لیزری باشد یعنی حداقل ۷۰ تا ۷۵ درصد پرژکتور‌ها لامپی است که اکثرا عمرشان هم تمام شده است.
امیدوارم چرخه اقتصاد سینما به شکلی باشد که سینما داران بتوانند از این پتانسیل استفاده کره و از درآمدی که کسب می‌کنند یک جهش فنی را در این حوزه داشته باشند و از طرفی ما هم تلاش می‌کنیم زمینه واردات این کالاها فراهم شود چراکه ما در همه اقلام سینمایی تحریم هستیم و اقلام سینمایی هم که وارد می‌شود با شرایط خاصی وارد کشور می‌شوند و قیمتشان هم چند برابر می‌شود.
فارس: در رابطه با کاخ جشنواره‌ها، اتفاقی که طی دوره‌های مختلف سخنان بسیاری راجع به آن مطرح شد و در نهایت کارگروهی با مدیریت شما برای به نتیجه رسیدن آن شکل گرفت، این کارگروه تا کنون چه اقداماتی انجام داده و این موضوع تا چه حدی پیش رفته است؟
عزم سازمان سینمایی بر این بوده که این اتفاق رخ بدهد و ما صاحب خانه جشنواره‌ها شویم، بالاخره حیف است که سازمان سینمایی با وجود جشنواره‌های مختلف و مهمی که دارد و بسیاری از آنها حداقل چهل سال سابقه دارند، از یک فضای حرفه‌ای که همه جوانب برگزاری یک جشنواره در آن دیده شده باشد محروم بماند.
ما از ابتدا این مورد را در برنامه‌هایی که داشتیم گنجاندیم و اقداماتی هم در این رابطه انجام شد، دیدگاه وزیر محترم هم بر این بود که این اتفاق بیفتد.
تلاش بر این است که این اتفاق زودتر انجام شود اما نکته قابل توجه فضا و محل انجام این کار بوده که بسیار مهم است؛ باید برای این کار نقطه‌ای انتخاب شود که از نظر تردد، دسترسی و امکان ترافیک محیط پیرامونی‌اش بررسی شده باشد.
فارس: فکر می‌کنم برای این کار دو زمین یکی در مرکز تهران و یکی در غرب تهران انتخاب شده بود.
به غیر از این موارد چند محل دیگر هم کاندید شدند و پیگیری‌های مختلفی هم انجام شد، اما نکته مهم این است که بخشی از این کارها و اقدامات مربوط به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در دست ای وزارتخانه است اما باقی اقدامات و مراحل در دست دستگاه‌های دیگر بوده و آنها هم ملاحظات خود را دارند، برای مثال زمینی از دستگاه دیگری اختصاص پیدا کند و خب خود مجموعه وزارت ارشاد پیگیر این موضوع هستند و ما هم به عنوان مشاوره دهنده و مجموعه‌ای که در حوزه بخش فنی می‌تواند اظهارنظر کند در این خصوص همکاری می‌کنیم.
امیدواریم این اقدامات زودتر به جمع‌بندی نهایی برسد. البته بخشی از پتانسیل‌ها هم ایجاد شده ولی خب چون هنوز قابل اعلام قطعی نیست خبری ندهیم بهتر است اما بدانیم که این موضوع دغدغه وزارت ارشاد و دولت سیزدهم است.
فارس: می‌خواهم از اتفاق نوروز سال گذشته شروع کنیم، یک بخش خصوصی سرور خود را خاموش کرد و ضربه‌ای به سینما وارد شد، سینماشهر ورود کرد و مسئله حل شد، سوال اصلی اینجا است که سینماشهر در ماجرای پخش و سمفا قرار است چه کاری انجام دهد، قرار بر تسهیل‌گری است یا تصدیگری؟
متاسفانه وقتی فضای فعالیتی رقابتی نشده و فضای فعالیت انحصار به یک یا دو محصول اختصاص پیدا کند، نتیجه هم همین می‌شود که امکان دارد هر لحظه اتفاقی افتاده و کسی پاسخگوی اقدام خودش هم نباشد.
اسفند ماه سال 1401 این اتفاق برای سینما افتاد و واقعا اگر ازآن جلوگیری نمی‌شد و برنامه‌ریزی برای حل کردن این مشکل انجام نمی‌شد به راحتی می‌توان گفت که فروش عید نوروز که هیچ، حتی فروش تابستان سینما را هم در بر می‌گرفت و اصلا این اتفاقات خوبی که امروز برای سینمای ایران افتاده پیش نمی‌آمد.
خب ما هم به عنوان بازوی اجرایی و فنی سینمای ایران برای اینکه بتوانیم از سینماها حمایت کنیم در توسعه اکران نقشی داشته باشیم اقداماتی را انجام دادیم.
ما یک فضای منصفانه برای حضور چند رقیب در کنار سایر فعال‌های این عرصه ایجادکردیم تا فضای انحصاری شکسته شده و انحصاری هم شکل نگیرد، یعنی کاملا تسهیل‌گری برای رقابت انجام شد تا سینمایی که در گرو یک یا دو محصول بود با رقابتی شدن فضا می تواند به محصولی با یک کیفیت بهتر و با قیمت پایین‌تر دسترسی پیدا کند.
فارس: یعنی شما به دنبال تصدیگری در رقابت نیستید؟
اصلا همچین چیزی نیست، چراکه ما سالانه چند میلیارد به سینماها کمک می‌کنیم، اصلا مفهوم این را متوجه نمی‌شوم که سینما شهر دنبال ایجاد انحصاری برای خودش باشد، چراکه ما و دولت سالانه صد میلیارد تومان برای توسعه سینمای ایران کمک می‌کنیم. عملا دید ما این است که بتوانیم سینمای ایران در هر پله‌ای که هست رشد کند، هرکس دیگری هم که در این موسسات باشد همین است، اما متاسفانه این انحصار باعث شده بود که این اتفاق نیفتاده و قیمت‌ها واقعا به شکل عجیبی بالا برود.
یعنی وقتی می‌خواستید یک مجموعه‌ای را تجهیز کنید وقتی فاکتور قیمت‌ها را می‌دیدید قیمت‌ها بالا بود و به دلیل انحصاری که وجود داشت چاره‌ای جز تن دادن به این قیمت‌ها نداشتید.
فارس: یعنی شما قدرت انتخاب برای خرید تجهیزات سینما را افزایش دادید؟
دقیقا، ما الان در حوزه سرور به جایی رسیدیم که همان شرکت‌‌هایی که قیمت ۳۸۰ تا ۳۹۰ میلیون تومانی برای یک کیس کامپیوتر که روی آن یک دانگل می‌خورد و یا یک سرتیفیکیت نرم‌افزاری داشت اعلام می‌کردند الان همان قیمت را تا ۱۶۰ میلیون تومان پایین آورده‌اند.
فارس: این شرکت‌ها خصوصی بودند یا خصولتی؟!
این‌ها شرکت‌های خصوصی‌ای بودند که شرایطی برایشان مهیا شده بود که بتوانند انحصار این اقدامات را داشته باشند. ما الان اعلام کردیم که هر کسی که می‌تواند این کار را انجام دهد ورود کند؛ کما اینکه پنج سرور مختلف هم ارائه شد، ما تست کردیم دو یا سه عدد از آنها ایراد داشت و الان رفتند تا این ایراد را برطرف کنند و اگر رفع شود به چرخه اضافه می‌شوند.
فارس: مثل کاری که در با یک سامانه خاص در بلیت فروشی انجام شد، از آن حمایت شد و طی سال‌ها حمایت به یک بنگاه چاق بلیت فروشی تبدیل شد و بعد از آن چند مرکز دیگر هم به آنها اضافه شد، حالا آیتیکت خود سینماشهر هم به این چرخه اضافه شده است؛ در مصاحبه‌ای دیدم که گفته بودید این سامانه به‌عنوان هاب بلیت فروشی فعالیت می‌کند، سوال اینجا است که قرار است هاب بماند و یا وارد سهم از بازار فروش هم بشوید؟
سینماشهری سالانه چندین میلیارد تومان پول بین سینمادارن و لابراتوارها و… تقسیم می‌کند و اصلا نمی‌تواند درآمدی داشته باشد، بنگاه خصوصی و اقتصادی که نیستیم، ما به دنبال تسهیل‌گری هستیم و این یعنی بتوانیم شرایطی را فراهم کنیم که همه سینماها شرایط مساوی داشته باشند در حقشان اجهاف نشود.
راجع به سرور صحبت کردیم، سرور دست کسی باشد یعنی کلید نمایش را دارد و همان‌طور که توانستند آن را خاموش کنند می‌توانند برای یک سینما هم این اتفاق را رقم بزنند یا تجهیزات را انحصاری با قیمتی گزاف بفروشند؛ وظیفه ما این است هزینه سینما را پایین بیاوریم.
اگر بخواهیم اجازه بدهیم که هر کس هر جوری خواست قیمت‌گذاری کند انقدر قیمت سینماداری گران می‌شود که دیگر بخش خصوصی جرات ورود به آن را نخواهد داشت و تا با کسی حرف ساخت سینما را می‌زنید می‌گوید شما باید نزدیک 10 میلیارد برای هر سالن هزینه کنید و کسی این عدد را اضافه بر هزینه جا و مکان نمی‌دهد تا امکانات مختلف را فراهم کند و عطای سینماداری را به لقایش می‌بخشد.
پس ما باید هزنیه را کاهش دهیم، الان در حوزه سرور این اتفاق افتاده و هزینه آن بالانس شده است. ما تلاش کردیم که این اتفاق ادامه‌دار نشود و بتوانیم در بزنگاه حامی سینمای ایران باشیم.
فارس: در بلیت فروشی هم این اقدامات انجام شده است؟
در مسئله بلیت فروشی هم این اتفاق رخ داده و یک مجموعه خصوصی انحصار این امر را داشت، ما باید بتوانیم در این اتفاق رگولاتوری و تنظیم‌گری داشته باشیم، یعنی برای اینکه بتوانیم سهم فروش بازار را افزایش بدهیم اقدام کنیم. ضریب اشغال سینمای ایران که مشخص است، در هر سانس به طور متوسط نزدیک به ۹۰ درصد صندلی‌ها هدر می‌رود، ما برای آنکه بتوانیم این سهم را افزایش دهیم تعداد فروشگاه‌های سینمای ایران را زیاد کردیم.
فارس: شنیده بودیم که برای این کار فروش در مارکت‌های بزرگ آنلاین کشور را در دستور کار داشتید.
این کار برای فروشگاه‌های آنلاین صرف ندارد؛ با هرکدام که صحبت می‌کنید سوال می‌پرسند که سهم کل مارکت سینما چقدر است و عددی که در این حوزه وجود دارد برای آنها قابل قبول نیست.
عددی که برای این مارکت‌ها می‌ماند با هزینه‌ای که برای فروش انجام می‌دهند صرف ندارد. ما چه کاری باید انجام می‌دادیم؟ ما باید یک لقمه حاضر آماده برای این مارکت‌ها ایجاد می‌کردیم که برای ایجاد بستر فروش هزینه‌ای نکنند و فقط آن را بارگذاری کنند و بدون کار فنی محصولات سینما را داخل ویترین خود قرار دهند. این اتفاق نیازمند یک پشتیبان فنی بود که آیتیکت از این طریق متولد شد.
فارس: اگر آیتیکت درآمد داشته باشد این درآمد به سینماشهر می‌رسد. پس از فروش سهم هم دارید؟
ببینید بلیت قطار هم به همین شکل فروش می‌رود، آیتیکت به دنبال سهم نیست و فقط یک ترمینال ایجاد می‌کند که هر کس بخواهد بلیت‌فروشی سینما داشته باشد از آن استفاده می‌کند. البته اگر روزی سینماشهر از جایی درآمد هم داشته باشد این درآمد باز هم خرج سینمای ایران می‌شود.
ما دنبال این بودیم که فروشگاه‌های بلیط سینما را زیاد کنیم اما به واسطه درآمد پایینی که دارد انقدر ارزشمند نیست که خود سامانه‌ها به دنبال فروش آن باشند و در نهایت این اقدام بازار سینما را توسعه می‌دهد.
فارس: در رابطه با سینماکارت هم توضیح دهید، این طرح هم ذیل آیتیکت انجام می‌شود؟
بله، یکی از نکات مهم همین سینماکارت است، اکه دیگر مثل مدل قدیمش نیست که یک کارت فیزیکی باشد که یک سینما و زمان مشخص داشته باشد و مخاطب مجبور به استفاده در یک زمان و مکان مشخص باشد.
این شکل کارت برای جامعه هدف ارزشی ندارد، شاید سینمای مشخص و یکسانی را نخواهد انتخاب کند، از طرفی سینمادار هم معتقد بود پول این کارت دیر به سینما می‌رسد و فرآیند ارائه بلیط را متوقف می‌کرد.
پس سینماکارت باید به شکلی ایجاد شود که تفاوتی با فروش معمول بلیت نداشته باشد و کرامت فرد هم حفظ شود و کسی حس نکند که این بلیت به شکل تخفیف‌دار خریداری شده است. مخاطب هم با افتخار به راحتی از آن استفاده کنند.
وزارت ارشاد و سازمان سینمایی با این طرح موافقت کردند، این اتفاق بزرگ در جامعه هدف خاموش سینما است که اصلا در سبد فروش سینما وجود نداشتند.
برای بازنشستگان، بهزیستی، کارمندان دولت و دیگر دستگاه‌ها که همه بتوانند حداقل مثلا سالی سه فیلم را با خانواده ببینند، که عدد خیلی بزرگی می‌شود.
فارس: فروش سینما بین صاحب فیلم، سینما دار و پخش کننده سهم‌بندی می‌شود، سوبسید دولتی هم یک عددی دارد، این عدد تا چه میزان در سهم این افراد مؤثر است؟
به همین تناسب از هر صاحب سهمی کم می‌شود. ما یک توافقی با انجمن سینماداران و صاحبان سینما داشتیم تا این اتفاق انجام شود، البته همیشه هم همین بوده و این چیزی نیست که ما به تازگی انجام داده باشیم.
فارس: در رابطه با سامانه شناسا هم توضیح دهید، خیلی‌ها معتقدند این سامانه قرار است دست پخش‌کنندگان را کوتاه و بازار پخش را دولتی کند.
این صحبت‌ها ناشی از عدم شناخت سامانه شناسا است. نگرانی این است که می‌گویند ممکن است شما یک اثر را اکران کنید و یک اثر را اکران نکنید. در صورتی که سالهاست فضای اکران در دنیا تغییر کرده و متاسفانه سینماها هنوز از روش قدیمی استفاده می‌کردند. وقتی سامانه شناسا را برای سینماداران توضیح دادیم همه استقبال کردند و کم کم از این سامانه برای اکران استفاده می‌کنند. پخش‌کنندگان هم اعلام کردند سالهاست به دنبال چنین بستر پخشی برای سینماها بودند.
ما برای مقابله با انحصار و ایجاد عدالت فرهنگی این سامانه را ایجاد کردیم و عملکرد آن به این گونه است که یک فیلم در سامانه در حافظه ابری بارگزاری می‌شود و در دسترس باقی قرار گرفته تا هر کس می‌خواهد از آن استفاده کند. دیگر تاخیری در اکران فیلم شهرستان‌ها وجود نخواهد داشت.
فارس: با همه این اوصاف امروز مهم‌ترین دغدغه شما در سینماشهر چیست؟
انحصار در تامین تجهیزات سینماها و موارد دیگر سینمای ایران باعث شده تا قیمت سینماداری و اکران فیلم در کشور بالا برود، مهم‌ترین دغدغه ما در سینماشهر مبارزه با این انحصار و ایجاد تعادل در بازار تجهیزات و اقدامات فنی سینما است.