همیشه دیدن فیلم‌هایی با سوژه‌های ملتهب به خصوص از نوع سیاسی‌اش جذاب بوده است. فیلم مصلحت با پرداختن به چنین موضوعاتی دچار چالش‌هایی شد و اکرانش چند سالی به تعویق افتاد. فیلم پرشخصیتی که برشی از دهه پر التهاب شصت و رخدادهای تلخ و شیرینش است. سهی بانو ذوالقدر بازیگر و کارگردان خوشنام سینما، تئاتر و تلویزیون در این فیلم تلاش صادقانه‌ای برای به تصویر کشیدن وجوهات مختلف همسر یک روحانی عالی مقام (آیت‌الله کاشانی) دارد. این بازیگر ضمن بازی در فیلم مصلحت فیلم آهنگ دو نفره را در اکران دارد. او بازیگری را نزد امین تارخ آموخته و در دوران کاریش با بازیگران بزرگ و مطرحی مثل خسرو شکیبایی، شهاب حسینی، سعید آقاخانی و گلاب آدینه همبازی بوده است. حضورش در عرصه بازیگری آرام و بدون حاشیه است و شاید به همین دلیل بازیگر پر کاری نیست. تازه‌وارد، من دیه‌گو ماردونا نیستم، تمشک، نفس گرم، وارش، موج سوم، خداحافظی طولانی، صداهای خاموش و … از جمله کارهای ماندگار بازیگری او در کنار کارگردانی فیلم یک بعد از ظهر طولانی محسوب می‌شود. با او درباره حضور در فیلم مصلحت گفت‌وگویی انجام داده‌ایم.
احمد محمداسماعیلی
٭٭٭ در اغلب فیلم‌های سیاسی ایرانی معمولا شخصیت زن‌ها در حاشیه قرار دارند و به عنوان محور پیش برنده درام مطرح نیستند. برای شما بازی در فیلم مصلحت چه ویژگی داشت که آن را قبول کردید؟
– مهم‌ِِِترین ویژگی فیلم، فیلمنامه جذاب و متفاوتش بود. این فیلمنامه ساختار و ایده‌پردازی خوبی داشت و موقعی که خواندمش کلی ایده در ذهنم نقش بست. نکته جذاب دیگر این که فیلمنامه به مقطعی مهم از تاریخ معاصر ایران می‌پرداخت و نکاتی را بازگو می‌کرد که برایم قابل باور بود…
٭٭٭ این قابل‌باور بودن به این معنی است که آن شرایط را درک کرده بودید؟
– بازتاب این وقایع در دهه‌های گذشته برای من که در سال بعد از انقلاب به دنیا آمدم جالب بود. بیانی که در فیلم از این دوران ارائه می‌شود درست طراحی شده و دو وجه را روبه‌روی هم قرار داده بود که مبتی بر وحدت و یکی بودن است. این دغدغه خود من است؛ اینکه از هر طایفه، قوم و تفکری که هستیم، خودمان را یکی و ایرانی بدانیم. موقعی که قرار است در فیلمی بازی کنم از کارگردان می‌پرسم به چه دلیلی می‌خواهد این فیلم را بسازد. خیلی وقت‌ها کارگردان‌ها از من ناراحت می‌شوند. خیلی وقت‌ها احساس می‌کنند نیازی ندارند به من توضیح بدهند و طبیعی است که با این نوع کارگردان‌ها کار نمی‌کنم. خیلی وقت‌ها هم کارگردان علت را توضیح می‌دهد و آنقدر علتش تکان دهنده است که می‌فهم آن فیلم، کار خوبی خواهد شد. حسین دارابی این پرسش من را جواب داد و به‌نظرم هدفش در فیلمسازی مقدس است. دارابی از هر سوژه‌ای بخواهد فیلم بسازد، کار را زمین نمی‌گذارد و باسواد و حرفه‌ای است. فیلمسازی سوای غریزه به دانش و سواد هم احتیاج دارد. خیلی‌ها اینگونه نیستند.
٭٭٭ برخی از دوستان بیشتر تجربی فیلمسازی می‌کنند تا این که آکادمیک، با برنامه و حرفه‌ای باشند…
– تجربی هم باشند خوب است. خیلی‌ها نه تجربه و نه سواد دارند و اتفاقا فیلم‌های پرفروش می‌سازند.
٭٭٭پرمدعا هم هستند…
– همینطور است!
٭٭٭برای شما کدام وجوه در کارگردانی حسین دارابی مهم‌تر بود؟
– به نظر من، او از تمام ویژگی‌هایی که یک کارگردان کاربلد باید در ساخت فیلمش داشته باشد، برخوردار بود. در پیش‌تولید هم به قصه اشراف داشت و هفت بار فیلمنامه را بازنویسی کرد… این نشان می‌داد که فیلمسازی و فیلم خوب ساختن برای دارابی مهم است. در شروع فیلمبرداری با استوری بورد کامل سر صحنه میآمد و توضیح دکوپاژ و میزانسن‌ها با دقت طراحی شده بود.
٭٭٭ اما در برخی از موارد، تجربه نشان داده بازنویسی بیش از حد فیلمنامه نه تنها به کیفیت کار کمک نکرده، بلکه به آن آسیب هم رسانده…
– در این فیلم، این جنس دقت با بهترشدن کیفیت فیلم همراه شده است. البته حسین دارابی از این بازنویسی‌ها ناگریز بود زیرا موضوعی را در فیلم دنبال می‌کرد که حساسیت‌برانگیز بود و ممکن بود به فرد و یا افراد و ارگان‌هایی بربخورد و سوتفاهم‌زا باشد. با رعایت همین مسائل، فیلم سه سال توقیف بود.
٭٭٭به نظر شما در آثار سیاسی – تاریخی باید به واقع رخداد تاریخی وفادار بود و یا برای جذابیت درام آن را دراماتیزه کرد؟
– به نظرم باید واقعیت طرح شده دراماتیزه بشود. اگر بخواهیم به واقعیت صددرصد وفادار باشیم، می‌توانیم فیلم مستند بسازیم. فیلمساز کارش دراماتیک‌کردن اثر برای ارتباط با مخاطب است. مخاطب نوع نگاه حسین دارابی را روی پرده در سینما می‌بیند.
نقشم (همسر آیت الله کاشانی) را دوست داشتم. نکته مهم برای من این است موقعی که از فیلم‌نامه‌ای خوشم بیاید طول و عرض نقش برایم مهم نیست. به تفکر و شیوه کارگردانی صاحب اثر توجه می‌کنم که چه خروجی در ساخت فیلم دارد. این زن سمبلی بود از زن دوم پدر بزرگم.
٭٭٭ بیشتر توضیح می‌دهید…
پدر بزرگ من آیت‌الله صدر و مادربزرگم از شازده‌های قجری بود که عاشق پدر بزرگم می‌شود و با او ازدواج می‌کند… اتفاقا من قصه این عشق را برای ساخت سریالی نوشته‌ام… پدر بزرگم بعدا زن دیگری گرفت که من مامانی خطابش می‌کردم. این زن بسیار مذهبی بود و مادر بزرگ اصلی‌ام بعدا از آیت‌الله صدر جدا شد ومامانی این زن مهربان با قدرت مدیریت بالا تا آخرعمر با آیت‌الله صدر زندگی کرد.
٭٭٭ بازیگر پرکاری نیستید. آیا دلیل این کم‌کاری، نبود پیشنهاد خوب است و یا اینکه چون زیاد اهل جار و جنجال و حضور در فضای مجازی نیستید این اتفاق برای شما رخ می‌دهد؟
– در انتخاب‌هایم دقت و سخت‌گیری دارم. برای من مهم کیفیت ایفای نقش من است و برایم اهمیت دارد که بازی‌ام در بین مخاطبان بازخورد خوبی داشته باشد.