ایام نوروز هر سال علاوه‌بر شور و حال حاکم بر فصل اکران سینماها، شبکه‌های مختلف تلویزیونی نیز تلاش می‌کنند در قالب جشنواره‌هایی نوروزی، برترین آثار سینمایی روز ایران و جهان را در کنداکتور خود قرار دهند تا در ایام تعطیلات میزبانی ویژه‌تری از علاقه‌مندان سینما داشته باشند.
در همین راستا هم طی سال‌های اخیر تلویزیون تلاش داشته است در کنار پخش فیلم‌های روز سینمای جهان، نیم‌نگاهی هم به ویترین تولیدات سالانه سینمای ایران داشته باشد و حق پخش آثار روز را برای پخش از شبکه‌های مختلف خریداری کند.
این اتفاق برای فیلم‌هایی که فرآیند اکران خود را طی کرده بودند، اتفاقی ویژه قلمداد می‌شد که اتفاقاً با استقبال سینمادوستان و اهالی سینما هم مواجه می‌شد چرا که این امکان را فراهم می‌اورد تا فیلم‌های اکران‌شده، پیش از ورود به شبکه نمایش خانگی و قرار گرفتن در دسترس مخاطبان گسترده، از آنتن تلویزیون پخش شوند و ضمن فراهم آمدن فرصت مواجهه مخاطبان بیشتر برای آن‌ها، از مسیر فروش حق‌پخش، برای صاحبان آثار هم آورده مالی به همراه داشته باشد.
آغاز یک بدعت در سایه کرونا
در نوروز ۱۴۰۰ و در سایه بحران کرونا، این فرآیند با یک استثنا مواجه شد و در یک بدعت غیرمنتظره دو فیلم «تک‌تیرانداز» و «یدو» از آثار موردتوجه در جشنواره فیلم فجر سال قبل، بدون ورود به چرخه اکران عمومی روانه آنتن تلویزیون شدند. اتفاقی که هرچند در شرایط فعالیت نیمه تعطیل سالن‌های سینمایی به ظاهر قابل توجیه می‌نمود اما بعدها تجربه نشان داد که وضعیت اقتصادی هر دو فیلم را در اکران عمومی با آسیب جدی مواجه کرد.
محمدرضا مصباح تهیه‌کننده فیلم سینمایی «یدو» در نوروز همان سال در گفتگویی صریح با خبرگزاری مهر به بیان جزئیاتی درباره توافق مالی با تلویزیون برای پخش این فیلم پیش از اکران عمومی پرداخت و رقم توافق‌شده برای پخش تنها دو نوبت پخش این فیلم از تلویزیون در ایام نوروز را حداقل ۲ میلیارد تومان اعلام کرد که برای آن مقطع، رقمی قابل‌توجه به حساب می‌آمد.
امسال و در آستانه نوروز ۱۴۰۲ باردیگر خبر رسید که تلویزیون در کنار پخش فیلم‌های اکران‌شده‌ای همچون «موقعیت مهدی»، «بدون قرار قبلی» و «بی رو» در حال مذاکره است تا برخی فیلم‌های رونمایی‌شده در جشنواره فیلم فجر را بدون اکران عمومی روانه آنتن کند. خیلی زود هم نام سه فیلم «های‌پاور»، «هوک» و «شماره ۱۰» از سوی شبکه‌های مختلف اعلام شد و وعده پخش نوروزی آن‌ها را دادند.
نکته جالب درباره این سه فیلم هم سهم بنیاد فارابی در فرآیند پخش هر سه بود و جالب‌تر اینکه تهیه‌کنندگان دو فیلم از این سه فیلم در گفتگوهایی جداگانه با خبرگزاری مهر، نسبت به این تصمیم فارابی واکنش نشان دادند و به‌صورت تلویحی اعلام کردند راضی به پخش اینگونه فیلم‌شان نبوده‌اند!
علی آشتیانی‌پور تهیه‌کننده فیلم «هوک» با اظهار بی‌اطلاعی از فرآیند واگذاری حقوق این فیلم به تلویزیون برای پخش در ایام نوروز، این اتفاق را باعث آسیب به فروش فیلم در چرخه طبیعی اکران دانست و مهدی عظیمی میرآبادی یکی از تهیه‌کنندگان «های‌پاور» هم تأکید کرد اگر مالک فیلم بود حاضر به پخش تلویزیونی «های‌پاور» نمی‌شد.
عوامل «شماره ۱۰» جلوی پخش تلویزیونی آن را گرفتند؟
در این میان عوامل «شماره ۱۰» به‌عنوان مهمترین فیلم نام‌برده شده در این ترکیب که اتفاقاً از فیلم‌های رکورددار نامزدی سیمرغ در جشنواره امسال بود و مجید صالحی برای ایفای نقش اصلی آن سیمرغ بلورین بهترین بازیگری جشنواره را از آن خود کرد، ترجیح دادند سکوت اختیار کنند. هر چند شنیده‌ها از عدم رضایت جدی آن‌ها و تلاش‌شان برای جلوگیری از این اتفاق حکایت داشت.
حالا در حالی که تنها دو روز تا پایان تعطیلات نوروزی باقی مانده است، وضعیت سه فیلم قابل تأمل است. «های‌پاور» که از ابتدا ساختاری تلویزیونی داشت و امیدی هم به توفیق آن در اکران عمومی نبود، خیلی زود در کنداکتور پخش تلویزیون قرار گرفت و پخش آن هم بازتاب ویژه‌ای به همراه نداشت.
«هوک» هم هرچند از نظر سینمایی کیفیت بالایی نداشت اما به عنوان محصول بنیاد سینمایی فارابی کنجکاوی درباره نحوه پخش آن بیشتر بود. این فیلم طی دو شب گذشته در کنداکتور بامدادی دو شبکه سه و دو قرار گرفت و به تعبیری در تایم مرده تلویزیون روی آنتن رفت تا احتمالاً مخاطبان آن حداقلی باشند و شانس فیلم برای ورود به چرخه اکران عمومی آسیب جدی نبیند!
فیلم سوم یعنی «شماره ۱۰» اما هنوز در کنداکتور پخش هیچ شبکه‌ای قرار نگرفته است و به احتمال بسیار زیاد، پخش تلویزیونی آن به‌طور کامل منتفی شده است و دور از انتظار نیست که شاهد ورود رسمی این فیلم به چرخه اکران عمومی سینماها همزمان با عید فطر باشیم.
به این ترتیب به نظر می‌رسد بنیاد سینمایی فارابی که در ابتدا با شبکه‌های تلویزیون برای پخش نوروزی آثار خود به توافق رسیده بود، به‌واسطه اعتراض عوامل این آثار ناگزیر از عقب‌نشینی شده و با پخش «هوک» در تایم بامدادی و انصراف از پخش «شماره ۱۰» تلاش کرده است تا حدودی این دو پروژه را از تهدید سوختن پیش از اکران عمومی نجات دهد.
بنیاد فارابی البته در کنار این دو فیلم، ۷ فیلم سینمایی دیگر هم در ویترین جشنواره فیلم فجر امسال داشت که باید دید تا پایان امسال کدام یک از این ۹ فیلم می‌توانند عملکرد موفقی در گیشه داشته باشند.