خبرها و رویدادهای سینمایی ایران و جهان

بهترین کارگردان‌های ترکیه ای

20

سینمای ترکیه در دهه‌های اخیر با رشد چشمگیر، تبدیل به یکی از مهم‌ترین جریان‌های سینمایی منطقه و اروپا شده و کارگردانان مطرح آن توانسته‌اند نگاه جهانی به فیلم‌های ترکی را تغییر دهند. شناخت بهترین کارگردان‌های ترکیه به علاقه‌مندان سینما کمک می‌کند تا مسیر تکامل سینمای شاعرانه، اجتماعی و واقع‌گرای این کشور را بهتر درک کنند؛ از جهان فلسفی و مینیمال نوری بیلگه جیلان تا روایت‌های انسانی و مهاجرت‌محور فاتح آکین، از سینمای تلخ و وجودگرای زکی دمیرکوبوز تا نگاه اجتماعی-سیاسی تند یلماز گونی. این کارگردانان با ترکیب واقعیت تلخ زندگی، تصویرگری شاعرانه، نقد اجتماعی و شخصیت‌پردازی عمیق، نه‌تنها سینمای ترکیه را متحول کرده‌اند، بلکه در جشنواره‌هایی مثل کن و برلین جایگاهی ثابت یافته‌اند.

تیتر اول

نام کارگردان

سال تولد

سبک و رویکرد

ویژگی‌های شاخص

۳ اثر مهم

محور فکری/بصری

Nuri Bilge Ceylan

۱۹۵۹

مینیمالیسم شاعرانه، واقع‌گرایی فلسفی

سکوت، تصویرسازی عکاسانه، دیالوگ فلسفی

Once Upon a Time in Anatolia / Winter Sleep / Three Monkeys

تنهایی، وجودگرایی، بحران هویت

Fatih Akin

۱۹۷۳

سینمای اجتماعی-احساسی، مهاجرت و هویت

انرژی بالا، موسیقی، درام واقع‌گرای تلخ

Head-On / The Edge of Heaven / Soul Kitchen

مهاجرت، عشق، فرهنگ دوگانه، جستجوی هویت

Zeki Demirkubuz

۱۹۶۴

اگزیستانسیالیسم، روانشناختی تاریک

سکوت، ضدقهرمان، الهام از داستایوفسکی

Innocence / Fate / Distant

پوچی، تنهایی، اخلاق، شکست روحی

Yılmaz Güney

۱۹۳۷

رئالیسم اجتماعی، سینمای مقاومت

قهرمان‌های زخم‌خورده، فقر، عدالت اجتماعی

Yol / Sürü / Umut

ظلم، طبقه فرودست، آزادی و مبارزه

Onur Ünlü

۱۹۷۳

سوررئالیسم، طنز تلخ و فلسفی

روایت غیرخطی، استعاره، شخصیت‌های غیرعادی

Sen Aydınlatırsın Geceyi / İtirazım Var / Celal Tan

پوچی، مذهب، عشق، تضاد جامعه سنتی و مدرن

 

Nuri Bilge Ceylan

مختصر زندگی‌نامه

نوری بیلگه جیلان، متولد ۱۹۵۹ در استانبول، مهم‌ترین فیلم‌ساز معاصر ترکیه و یکی از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های سینمای جهان است. او فعالیت هنری را با عکاسی آغاز کرد، و همین پیش‌زمینه بصری سبب شد سینمایش بر پایه تصویرسازی شاعرانه، ترکیب نور طبیعی و قاب‌بندی‌های عکاسی شکل بگیرد. جیلان پس از ساخت چند فیلم کوتاه، در اواخر دهه ۹۰ وارد سینمای بلند شد و با کارهای تأمل‌برانگیز و درون‌گرایانه‌اش، نام خود را در سطح جهانی مطرح کرد. او برنده نخل طلای کن، جایزه بهترین کارگردانی کن، و جوایز متعدد از جشنواره‌های بزرگ اروپایی است و به‌عنوان فیلم‌سازی فیلسوف و مینیمالیست شناخته می‌شود.

سبک کاری، جوایز و دستاوردها

سینمای جیلان با تصویرسازی آرام، سکوت‌های طولانی، دیالوگ‌های عمیق، و روایت‌هایی درباره تنهایی، انسان، زمان و بحران هویت شناخته می‌شود. او با استفاده از لوکیشن‌های واقعی، نور طبیعی، و بازی‌های کنترل‌شده، جهانی واقعی اما شاعرانه می‌سازد. موضوعات آثارش اغلب درباره فروپاشی روابط، پوچی، دغدغه‌های اخلاقی و درگیری انسان با طبیعت و تقدیر هستند. جیلان در کنار جوایز متعدد کن و برلین، تأثیر مهمی بر نسل فیلم‌سازان مینیمالیست گذاشته و نام او در کنار بزرگان سینمای شاعرانه جهان ثبت شده است.

ویژگی‌های سبک:

  • روایت آرام، طولانی و شخصیت‌محور
  • استفاده از قاب‌های عکاسانه و نور طبیعی
  • دیالوگ‌های عمیق و فلسفی
  • پرداختی واقع‌گرایانه اما شاعرانه
  • تنهایی، بحران عاطفی و وجودی در مرکز داستان

آثار معروف

Once Upon a Time in Anatolia (2011)

Once Upon a Time in Anatolia

قصه گروهی از مأموران پلیس و پزشک قانونی که شبانه به دنبال جسدی در دشت‌های آناتولی می‌گردند. فیلم در قالب جستجو، به کندوکاوی درونی درباره حقیقت، وجدان، گناه و ماهیت انسان تبدیل می‌شود. سکوت، باد، تاریکی و پهنه بی‌انتها، جهان فلسفی اثر را می‌سازند.
 امتیاز IMDb: 7.8
 امتیاز Rotten Tomatoes: 92٪

Winter Sleep (2014)

Winter Sleep (2014)

داستان مردی ثروتمند و روشنفکر که در هتلی دورافتاده با همسر و خواهرش زندگی می‌کند و میان آنها کشمکش‌های عاطفی و فکری شکل می‌گیرد. فیلم با دیالوگ‌های عمیق، تحلیل روابط انسانی و نقد قدرت و خودفریبی، تصویری پیچیده از روح انسان ارائه می‌دهد. برنده نخل طلای کن.
 امتیاز IMDb: 8.0
 امتیاز Rotten Tomatoes: 87٪

Three Monkeys (2008)

Three Monkeys (2008)

فیلمی روانشناختی درباره خیانت، سکوت و پیامد گناه. یک خانواده درگیر دروغ و رازهایی می‌شود که سبب فروپاشی عاطفی و اخلاقی آنان می‌گردد. جیلان با فضای سرد، کم‌گویی و نماهای طولانی، اضطرابی عمیق و تدریجی ایجاد می‌کند.
 امتیاز IMDb: 7.3
 امتیاز Rotten Tomatoes: 77٪

Fatih Akin

مختصر زندگی‌نامه

فاتح آکین، متولد ۱۹۷۳ در هامبورگ آلمان از والدین ترک‌تبار، یکی از تأثیرگذارترین کارگردانان نسل جدید سینمای ترکیه و اروپا است. او از دوران نوجوانی به موسیقی و فرهنگ خیابانی علاقه داشت و همین روحیه آزاد، هویت دوفرهنگی و تجربه زیسته مهاجران، ستون اصلی نگاه هنری‌اش شد. آکین پس از تحصیل سینما، ساخت فیلم‌های کوتاه و دستیاری، خیلی زود با فیلم‌های جسورانه و صریح وارد عرصه بین‌المللی شد. سینمای او ترکیبی از روایت خشن و واقعی، عشق و شکست، مهاجرت و بحران هویت است. آکین توانسته میان فرهنگ ترکی، اروپا و مهاجرت پلی سینمایی بسازد و به یکی از مهم‌ترین صداهای سینمای معاصر تبدیل شود. او برنده خرس طلایی برلین و جوایز معتبر جهانی است و آثارش همواره در جشنواره‌های مهم حاضر بوده‌اند.

سبک کاری، جوایز و دستاوردها

آکین سینمایی احساسی، پرتنش و عمیق دارد که میان عشق و خشونت، امید و فروپاشی، هویت و سرگشتگی حرکت می‌کند. شخصیت‌های او اغلب انسان‌های حاشیه‌نشین، مهاجر، عاشقان زخمی و آدم‌هایی هستند که میان فرهنگ‌ها گیر افتاده‌اند. او به واکنش‌های خام و واقعی شخصیت‌ها اهمیت می‌دهد، از موسیقی به‌صورت احساسی و هویتی استفاده می‌کند و با دوربین متحرک و ریتم تند، تجربه‌ای پرتحرک و نفس‌گیر خلق می‌کند. جوایز آکین شامل خرس طلایی برلین و جایزه بهترین فیلمنامه کن است و او به‌عنوان صدای نسل مهاجران و پیونددهنده سینمای ترکیه به اروپا شناخته می‌شود.

ویژگی‌های سبک:

  • روایت‌های واقع‌گرایانه و تلخ اجتماعی
  • محوریت مهاجرت، هویت و عشق‌های پرتنش
  • شخصیت‌های شکسته و واقعی
  • استفاده احساسی از موسیقی و فرهنگ خیابانی
  • ریتم تند، انرژی بالا و صحنه‌های احساسی شدید

آثار معروف

Head-On (2004)

Head-On (2004)

روایتی تکان‌دهنده درباره دو جوان ترک‌تبار در آلمان که هرکدام برای فرار از گذشته و ساختن هویت جدید تلاش می‌کنند. فیلم با شدت احساسی بالا، شخصیت‌های پیچیده و واقعیت تلخ مهاجرت، تصویری خام و واقعی از عشق، افراط، افسردگی و تلاش برای رهایی ارائه می‌دهد. این فیلم خرس طلایی برلین را گرفت و نام آکین را جهانی کرد.
 امتیاز IMDb: 7.8
 امتیاز Rotten Tomatoes: 91٪

The Edge of Heaven (2007)

The Edge of Heaven (2007)

فیلمی شاعرانه و چندلایه درباره ارتباط انسان‌ها میان ترکیه و آلمان، فقدان، بخشش و چرخش سرنوشت. داستان از چند زاویه روایت می‌شود و به آرامی شبکه‌ای از روابط، تصادف‌ها و انتخاب‌ها را نشان می‌دهد. آکین با ظرافت، تناقض‌ها و پیوندهای فرهنگی را نمایش می‌دهد و نشان می‌دهد سرنوشت آدم‌ها چگونه با هم گره می‌خورد.
 امتیاز IMDb: 7.7
 امتیاز Rotten Tomatoes: 90٪

Soul Kitchen (2009)

Soul Kitchen (2009)

کمدی-درامی گرم و سرزنده درباره مردی جوان که رستورانی خانوادگی را اداره می‌کند و با بحران کار، عشق و خانواده درگیر است. تفاوت این فیلم با آثار تلخ دیگر آکین در لحن شادتر و انسانی‌تر آن است، اما همچنان همان دغدغه‌های هویتی و اجتماعی در پس‌زمینه وجود دارند. فیلم پر از فرهنگ معاصر، موسیقی و انرژی شهری است.
 امتیاز IMDb: 7.2
 امتیاز Rotten Tomatoes: 73٪

Zeki Demirkubuz

مختصر زندگی‌نامه

زکی دمیرکوبوز، متولد ۱۹۶۴ در ایسپارتای ترکیه، از برجسته‌ترین فیلم‌سازان موج سینمای فلسفی و مینیمال ترکیه است. او در نوجوانی به دلیل فعالیت‌های سیاسی مدتی زندانی شد و همین تجربه تلخ، نگاه او به جامعه، انسان و مفهوم عدالت را عمیقاً شکل داد. دمیرکوبوز برخلاف جریان سرگرمی‌محور سینمای تجاری ترکیه، از ابتدا مسیر سینمای مؤلف، اندیشمند و تیره را انتخاب کرد. او بدون تکیه بر استودیوهای بزرگ و حمایت‌های بازار، با بودجه‌های محدود و تیم‌های کوچک کار کرد و به تدریج با جهان‌بینی اگزیستانسیالیستی خود به یکی از صداهای اصیل سینمای معاصر ترکیه تبدیل شد. امروز او یکی از چهره‌های مهم سینمای جهان در حوزه درام روانشناختی و فلسفی است.

سبک کاری، جوایز و دستاوردها

دمیرکوبوز فیلم‌سازی است که از درون تاریکی‌های روح انسان معنا می‌سازد. آثارش deeply psychological هستند و اغلب درباره تنهایی، شکست اخلاقی، بی‌عدالتی، عشق تلخ، حسادت و فروپاشی روحی‌اند. فیلم‌های او شباهت‌هایی با سینمای فیلسوفانی مثل داستایوفسکی، تارکوفسکی و برسون دارند؛ یعنی تمرکز روی ذهن شخصیت‌ها، سکوت‌های سنگین، موقعیت‌های اخلاقی سخت و روایت‌های کند اما پرتنش. او بارها در جشنواره‌های بین‌المللی از جمله لوکارنو و آنتالیا تقدیر شده و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فیلم‌سازان اگزیستانسیالیست دنیای امروز شناخته می‌شود.

ویژگی‌های سبک:

  • روایت‌های تیره، کم‌کلام و اخلاقی
  • شخصیت‌های سرگردان، وسواس‌گونه و شکننده
  • الهام از ادبیات فلسفی و روانشناختی
  • نقد جامعه، قدرت و سرنوشت
  • سینمای مینیمال با دوربین ساده و بازی واقعی

آثار معروف

Innocence (1997)

Innocence (1997)

روایتی تلخ و نفس‌گیر درباره مردی که پس از زندان با زنی و مردی دیگر آشنا می‌شود و درگیر روابط پیچیده، وسوسه و دردناک آنها می‌شود. فیلم ترکیبی از حسادت، گناه، بی‌پناهی و جست‌وجوی عشق در جهانی سرد است. دمیرکوبوز با فضاسازی خشک و بازی‌های کنترل‌شده، حقیقتی تلخ درباره شکنندگی روح انسان را آشکار می‌کند.
 امتیاز IMDb: 8.1
 امتیاز Rotten Tomatoes: 97٪

Fate (2001)

Fate (2001)

اقتباسی آزاد از دنیای ادبی داستایوفسکی، درباره مردی که تقدیر، عشق و تنهایی او را به سمت سقوط روحی سوق می‌دهد. فیلم پر است از تضاد بین خواست فردی و فشار جامعه؛ جایی که شخصیت‌ها نمی‌توانند از سایه انتخاب‌های خود فرار کنند. دوربین آرام، نور کم و مونولوگ‌های درونی، فضای فلسفی اثر را عمیق‌تر می‌کند.
 امتیاز IMDb: 7.5
 امتیاز Rotten Tomatoes: -٪

Distant (2002)

Distant (2002)

داستان هنرمندی منزوی که میزبان مردی از خانواده‌اش می‌شود و فاصله ناتمام میان طبقه، تفکر و سبک زندگی را تجربه می‌کند. فیلم درباره سردی انسان‌ها، معنای تنهایی در جهان مدرن و قدرت سکوت است. این اثر برنده جایزه بزرگ جشنواره کن شد و دمیرکوبوز را به شهرت جهانی رساند.
 امتیاز IMDb: 7.5
 امتیاز Rotten Tomatoes: 87٪

Yılmaz Güney

مختصر زندگی‌نامه

یلماز گونی، متولد ۱۹۳۷ در آدانای ترکیه، یکی از تاثیرگذارترین و جنجالی‌ترین فیلم‌سازان تاریخ سینمای ترکیه و چهره‌ای نمادین در سینمای اجتماعی و سیاسی جهان است. او از خانواده‌ای کارگر و فقیر بود و با کار سخت و پشتکار وارد دنیای سینما شد؛ ابتدا به‌عنوان بازیگر محبوب فیلم‌های مردمی و سپس به‌عنوان فیلم‌سازی انقلابی و اندیشمند. گونی به دلیل عقاید سیاسی و حمایت از حقوق کارگران و فرودستان بارها زندانی شد و بسیاری از فیلم‌هایش را در دوران زندان نوشت یا هدایت کرد. پس از فرار از زندان به فرانسه رفت و تا پایان عمر در تبعید ماند. او در سال ۱۹۸۴ درگذشت. گونی نماد مقاومت، هنر متعهد و مبارزه برای عدالت اجتماعی در سینمای ترکیه است.

سبک کاری، جوایز و دستاوردها

سینمای یلماز گونی ریشه عمیقی در واقعیت تلخ زندگی طبقات محروم، روستاها، تبعیض نظام‌مند و خشونت اجتماعی دارد. آثار او صدای فرودستان، زندانیان، مهاجران داخلی و انسان‌هایی است که در نبرد با ساختارهای قدرت و شرایط زندگی شکست می‌خورند اما کرامت خود را حفظ می‌کنند. فیلم‌های گونی ترکیبی از رئالیسم زمینی، خشونت کنترل‌شده، احساسات خام، و نگاهی صادقانه و بی‌پرده به جامعه هستند. او برنده نخل طلای کن و یکی از معدود فیلم‌سازانی است که آثارش هم محبوب مردم بوده و هم ستایش منتقدان را برانگیخته است.

ویژگی‌های سبک:

  • تمرکز بر طبقات فرودست، روستا و کارگری
  • روایت سیاسی و اجتماعی بی‌پرده
  • لحن تلخ، واقع‌گرایی خشن و احساسات انسانی
  • قهرمان‌های زخم‌خورده، مقاوم و تراژیک
  • ساختار داستانی ساده اما عمیق و صادقانه

آثار معروف

Yol (1982)

Yol (1982)

فیلمی که گونی آن را از زندان نوشت و کارگردانی را به‌شکل غیرمستقیم انجام داد. داستان درباره زندانیانی است که در مرخصی کوتاه به خانه بازمی‌گردند و هرکدام با واقعیت تلخ زندگی، مشکلات اجتماعی و زخم‌های گذشته روبه‌رو می‌شوند. «راه» تصویری تند و صریح از جامعه ترکیه، سنت‌های سختگیر و فشارهای سیاسی ارائه می‌دهد و برنده نخل طلای کن شد.
 امتیاز IMDb: 7.9
 امتیاز Rotten Tomatoes: 77٪

Sürü (The Herd – ۱۹۷۹)

Sürü (The Herd – 1979)

روایتی تلخ درباره خانواده‌ای روستایی که برای فروش گله خود راهی شهر می‌شوند و در طول سفر با تعصب قبیله‌ای، خشونت، فقر و ساختار بیمار اجتماعی روبه‌رو می‌شوند. فیلم استعاره‌ای از جامعه عقب‌مانده، قید و بندهای سنت و سرنوشت انسان‌هایی است که امیدشان زیر فشار ساختارها خرد می‌شود.
 امتیاز IMDb: 8.1
 امتیاز Rotten Tomatoes: —

Umut (Hope – ۱۹۷۰)

Umut (Hope – 1970)

داستان درشکه‌چی فقیری که پس از نابودی زندگی‌اش در حادثه‌ای تلخ، به امید پیدا کردن گنج روی می‌آورد. فیلم با نگاهی نئورئالیستی، فقر، یأس و ناامیدی را نمایش می‌دهد و نشان می‌دهد چگونه ناامیدی اجتماعی می‌تواند انسان را به سراب ایمان کور بکشد. «امید» یکی از پایه‌های سینمای اجتماعی خاورمیانه محسوب می‌شود.
 امتیاز IMDb: 7.9
 امتیاز %Rotten Tomatoes: Popcornmeter 100

Onur Ünlü

مختصر زندگی‌نامه

اونور اونلو، متولد ۱۹۷۳ در ازمیت ترکیه، یکی از غیرقابل‌پیش‌بینی‌ترین و خلاق‌ترین فیلم‌سازان معاصر ترکیه است؛ هنرمندی که میان سینمای مستقل، طنز تلخ، سوررئالیسم و روایت‌های شاعرانه حرکت می‌کند. او ابتدا نویسندگی و سریال‌سازی را آغاز کرد و بعد با ورود به سینمای هنری، سبکی کاملاً شخصی ایجاد کرد. اونلو برخلاف بسیاری از کارگردانان ترکیه که روی رئالیسم اجتماعی تمرکز دارند، جهان‌هایی می‌سازد که در آن واقعیت با خیال، طنز با تلخی، و عادی‌ترین شخصیت‌ها با عجیب‌ترین موقعیت‌ها ترکیب می‌شوند. او همچنین در موسیقی و شعر فعال بوده و نگاه چندوجهی‌اش، زبان سینمایی متفاوتی برایش ساخته است. اونلو از چهره‌های کلیدی سینمای آلترناتیو ترکیه به‌شمار می‌رود.

سبک کاری، جوایز و دستاوردها

اونلو استاد شکستن قواعد روایی است. فیلم‌هایش تلفیقی از فلسفه، طنز سیاه، پوچی، نقد اجتماعی، مذهب، عشق و ابزوردیسم هستند. او شخصیت‌هایی می‌سازد که در ظاهر عادی‌اند اما در جهان‌های عجیب، جادویی یا بی‌منطق گرفتار می‌شوند. نگاه او طنزآلود اما گزنده است و با زبان استعاری، ساختارهای اجتماعی و اخلاقی را نقد می‌کند. اونلو جوایز متعدد داخلی و بین‌المللی دریافت کرده و در بخش‌های هنری جشنواره‌های مهمی حاضر بوده است. برای بسیاری از علاقمندان سینمای متفاوت، او یک «کارگردان فرقه‌ای» است؛ کسی که مخاطب خاص و وفادار خود را دارد.

ویژگی‌های سبک:

  • ترکیب سوررئال، طنز تلخ و فلسفه
  • روایت‌های غیرخطی و غافلگیرکننده
  • شخصیت‌های ساده اما عمیق و عجیب
  • نگاه ابزورد به جهان، جامعه و عشق
  • دیالوگ‌های فلسفی در قالب موقعیت‌های طنز
  • بازی با دین، سنت، پوچی و سرنوشت

آثار معروف

Thou Gild’st the Even (Sen Aydınlatırsın Geceyi – ۲۰۱۳)

Thou Gild’st the Even

روایت عاشقانه‌ای در شهری کوچک که مردم آن قدرت‌های فراطبیعی دارند. اما این ماجرا نه به سبک ابرقهرمانی، بلکه در جهانی شاعرانه و فلسفی رخ می‌دهد. فیلم سیاه و سفید، شاعرانه و پر از نماد است؛ جایی که احساس، عشق، پوچی و معجزه کنار هم قرار می‌گیرند. اونلو جهان جادویی را با زندگی روزمره ترکیب می‌کند و تجربه‌ای منحصر به‌فرد می‌سازد.
 امتیاز IMDb: 7.7
 امتیاز Rotten Tomatoes: 75٪

Impossible to Pretend (İtirazım Var – ۲۰۱۴)

Impossible to Pretend

داستان امام مسجدی که ناگهان درگیر یک پرونده قتل می‌شود و خودش به سبک یک کارآگاه به دنبال حقیقت می‌گردد. طنز فلسفی، نقد اجتماعی، نگاه به مذهب و روایت پلیسی-کمدی این اثر را به یکی از شاخص‌ترین فیلم‌های متفاوت ترکیه تبدیل کرده است. فیلم با لحن جسورانه‌اش به یکی از بحث‌برانگیزترین آثار اونلو بدل شد.
 امتیاز IMDb: 7.7
 امتیاز Rotten Tomatoes: —

The Extremely Tragic Story of Celal Tan and his family (2011)

The Extremely Tragic Story of Celal Tan and his family

داستان یک استاد حقوق که تصمیمش برای یک رفتار اخلاقی، مسیر زندگی‌اش را به سمت فاجعه می‌برد. فیلم طنزی تلخ و فلسفی درباره اخلاق، قضاوت، خانواده و سقوط انسان است. اونلو به طرز هوشمندانه‌ای نشان می‌دهد چگونه آدم‌های «خوب» هم در جهان پر از تناقض امروز، قربانی انتخاب‌های خود می‌شوند.
 امتیاز IMDb: 6.4
 امتیاز Rotten Tomatoes: —

جمع‌بندی

سینمای ترکیه طی دو دهه اخیر از سینمای تجاری و ملودرام‌های تلویزیونی فراتر رفت و با ظهور نسل تازه‌ای از کارگردانان مؤلف، تبدیل به یکی از مهم‌ترین جریان‌های سینمایی منطقه و اروپا شد. فیلم‌سازانی مانند نوری بیلگه جیلان با نگاه فلسفی و مینیمالیستی، فاتح آکین با روایت مهاجرت و هویت، زکی دمیرکوبوز با تحلیل روانی و جهان اگزیستانسیالیستی، و یلماز گونی با سینمای اجتماعی و مقاومت، پایه‌های سینمای هنری ترکیه را محکم کردند. در کنار آن‌ها، اونور اونلو با سینمای سوررئال و طنز تلخ، مرزهای روایت را جابه‌جا کرد. این کارگردانان نه‌تنها جوایز بزرگ جشنواره‌هایی مثل کن و برلین را برای ترکیه به ارمغان آوردند، بلکه صدای تازه‌ای از جامعه و فرهنگ ترکیه به جهان معرفی کردند. تماشای آثار آن‌ها، مخاطب را وارد تجربه‌ای احساسی، فلسفی و واقع‌گرایانه می‌کند؛ تجربه‌ای که بین تفکر و هیجان، بین زندگی روزمره و پرسش‌های عمیق انسانی حرکت می‌کند و نشان می‌دهد سینمای ترکیه امروز یکی از هویت‌های سینمای جهانی است.

سوالات متداول

سینمای ترکیه چه تفاوتی با سینمای ایران یا اروپا دارد؟
 سینمای ترکیه ترکیبی از احساس شرقی، نقد اجتماعی و زبان بصری مدرن اروپایی است. روایت‌ها معمولاً واقع‌گرایانه و احساسی‌اند، اما در آثار مؤلفان، جنبه‌های فلسفی و شکل‌های تجربی نیز پررنگ هستند.

از کدام فیلم‌ها باید شروع کنم؟
 برای شروع، آثاری مثل
 Once Upon a Time in Anatolia،
 Head-On،
 Distant،
 Yol
 و
 Sen Aydınlatırsın Geceyi
 انتخاب‌های عالی هستند چون هر کدام بخشی از هویت سینمای ترکیه را نشان می‌دهد. توصیه می شود که با فیلم هایی که نام بردیم سینمای ترکیه را شروع کنید.

چرا کارگردان‌های ترکیه در جشنواره‌های جهانی موفق هستند؟
 چون سینمای ترکیه صادقانه به مسائل انسان امروز نگاه می‌کند؛ تنهایی، مهاجرت، بحران هویت، روابط خانوادگی و تضادهای اجتماعی. فرم بصری قوی، بازی‌های طبیعی و روایت‌های فلسفی و شاعرانه، آثارشان را جهانی کرده است.

آیا سینمای ترکیه فقط سینمای جدی دارد؟
 خیر؛ سینمای تجاری و کمدی هم بخش بزرگی از بازار ترکیه را تشکیل می‌دهد. اما کارگردانان مؤلف این کشور چهره جدیدی از سینمای جدی و هنری ترکیه به جهان معرفی کرده‌اند.

20 دیدگاه‌ها
  1. شیرین می‌گوید

    اینکه نوری بیلگه جیلان رو اول آوردی کاملا منطقیه، چون سبک آروم و قاب‌بندی‌های دقیقش یه امضای مشخصه و خیلی‌ها با همون چند دقیقه اول فیلم می‌فهمن با چه فضایی طرفن. معرفی کوتاهش هم کمک می‌کنه کسی که سینمای ترکیه رو کم دیده، بدونه چرا اسمش اینقدر تو دنیا شنیده میشه. از بین کارهاش، روزی روزگاری در آناتولی برای من اون حس سکوت و سنگینی رو خیلی خوب منتقل می‌کنه.

    1. حمید پرویز می‌گوید

      منم همین حس رو دارم، جیلان رو باید با حوصله دید و اگه کسی دنبال ریتم تند باشه شاید اولش سختش بشه. ولی وقتی وارد فضا میشی، همون سکوت‌ها تبدیل میشن به نقطه قوت و آدم شروع می‌کنه جزئیات اخلاقی و انسانی داستان رو ریزتر دیدن. خوبیش اینه که معرفی توی محتوا توقع مخاطب رو درست تنظیم می‌کنه و نمی‌ذاره با برداشت اشتباه بره سراغ فیلم‌ها.

  2. سامان می‌گوید

    بخش مربوط به فاتح آکین رو دوست داشتم چون خیلی خوب اون حس دوفرهنگی و تجربه مهاجرت رو تو کاراش برجسته کرده. معمولا وقتی اسم سینمای ترکیه میاد، ذهن خیلی‌ها فقط میره سمت فیلم‌های داخلی، ولی آکین دقیقا همون پلیه که این سینما رو به اروپا وصل کرده. اینکه تو متن به نگاه خیابونی و روایت صریحش اشاره شده، انتخاب فیلم برای مخاطب رو راحت‌تر می‌کنه.

    1. حمید پرویز می‌گوید

      دقیقا، آکین به درد کسایی می‌خوره که دنبال قصه‌های پرتنش و واقعی‌ان و دوست دارن آدم‌ها رو تو موقعیت‌های سخت ببینن. معرفی دقیق سبک و دغدغه‌هاش باعث میشه مخاطب بدونه با یه داستان ساده طرف نیست و قراره با هویت، ریشه و تضادهای زندگی مهاجرها روبه‌رو بشه. به نظرم اگه کسی از جیلان شروع کنه و بعد بره سراغ آکین، تفاوت دو نگاه رو خیلی واضح حس می‌کنه.

  3. مهسا می‌گوید

    اینکه زکی دمیرکوبوز رو با تاکید روی فضای تاریک و روانشناختی آوردی به نظرم نقطه قوت محتواست، چون خیلی‌ها اسمش رو کمتر از بقیه شنیدن ولی کارهاش تو ذهن می‌مونه. نوع روایتش طوریه که قهرمان دوست‌داشتنی تحویل نمی‌ده و بیشتر آدم‌های زخمی و گیرکرده رو نشون می‌ده. همین باعث میشه فیلم‌هاش تلخ باشن ولی واقعی به نظر بیان.

    1. حمید پرویز می‌گوید

      کاملا درست می‌گی، دمیرکوبوز رو اگه با انتظار پایان خوش ببینی، احتمالا حرص می‌خوری، ولی اگه دنبال کندوکاو تو اخلاق و سقوط آدم‌ها باشی، حسابی می‌چسبه. چیزی که توی محتوا خوب اومده اینه که مخاطب قبل از دیدن می‌فهمه فضا سنگینه و قرار نیست همه چیز مرتب و تمیز جمع بشه. این شفاف گفتن مسیر رو روشن می‌کنه و انتخاب رو دقیق‌تر می‌کنه.

  4. سعیده می‌گوید

    بخش مربوط به یلماز گونی خیلی به جا بود چون بدون اون، تصویر سینمای اجتماعی ترکیه ناقص می‌مونه. اینکه به زندگی سخت و درگیری‌های سیاسی‌ش اشاره شده کمک می‌کنه بفهمیم چرا فیلم‌هاش اینقدر سمت عدالت اجتماعی و طبقه فرودست می‌رن. معرفی آثار معروفش هم باعث میشه آدم بدونه از کجا شروع کنه و دنبال چی بگرده.

    1. حمید پرویز می‌گوید

      آره دقیقا، گونی فقط یه فیلم‌ساز نیست، یه جور نگاه و موضعه که تو فیلم‌هاش جاریه. وقتی زمینه زندگی و فشارهایی که تحمل کرده رو بدونی، اون تلخی و خشم فیلم‌ها هم معنی پیدا می‌کنه و تبدیل به شعار نمی‌شه. به نظرم این بخش برای کسی که دنبال سینمای اعتراض و مقاومت می‌گرده خیلی راهگشاست، چون هم مسیر فکری رو می‌ده هم چندتا پیشنهاد مشخص برای شروع.

  5. ندا می‌گوید

    اونور اونلو رو آوردی و این حرکت خوبیه چون خیلی‌ها سینمای ترکیه رو فقط با درام‌های سنگین می‌شناسن، ولی اونلو نشون می‌ده میشه با طنز تلخ و فضای سوررئال هم حرف جدی زد. اینکه تو متن به روایت غیرخطی و شخصیت‌های عجیب اشاره شده، دقیقا همون چیزیه که کمک می‌کنه مخاطب غافلگیر نشه. این مدل معرفی‌ها باعث میشه آدم کنجکاو بشه چندتا فیلم متفاوت‌تر هم امتحان کنه.

    1. حمید پرویز می‌گوید

      منم موافقم، اونلو برای وقتیه که آدم از روایت‌های معمولی خسته شده و دلش یه تجربه تازه می‌خواد. وقتی با ذهن آماده بری سراغش، هم از شوخی‌های تلخش لذت می‌بری هم از کنایه‌های اجتماعی و فلسفی‌اش چیزی گیرت میاد. به نظرم خوبه کنار اسمش یه توضیح کوتاه درباره حال و هوای فیلم‌ها باشه که اینجا تا حد زیادی انجام شده و باعث میشه انتخاب اشتباه کمتر بشه.

ارسال یک پاسخ

نشانی رایانامه‌ی شما منتشر نخواهد شد.